տեր, որ աշխարհի երեսին սշ մի գրականություն այնքան պատմական շկոլաներ չէ անցել, որքան ֆրանսիականը, հետևաբար, և՛ սշ մեկի զարգացումը այնքան հաջորգարար և կանսնավսր չէ կատարվել, որքան ֆրանոիականինը։ Նա հեղինակներին Հա- նաշում էր աոանձին֊աոանձին, շկոչայից անկախ к այդպես էր գաասւմ նրանց մասին։ Հասկանայի է, ուրեմն, up, նորա-հ գույն գրականության ուղղությունների հետ ծանոթ շչխւելով, նա ոգևորվում Հր ֆրանսիական ոոմանաիզմի վերջին և ամե- նափայչուն ղրոշակակրի գործերով այն ժամանակ, երր այդ գործերը նույնիսկ հեղինակի հայրենիքում դադարեյ էին միա- հաս am ոգևորություն զարթեցնելուց։ Ժամանակները ւիոխվեչ էին, գրականության պահանջ- ներր նույնպես. ամրողջ ընթերցող աշխարհը սրտի րարախու֊ մով գիտում էր այն գրականական շարժումը, որ սկսվել էր ոոմանաիզմի վերջնական անկումից հետո, իսկ այստեղ, մի կիստ կիրթ հասարակության մեջ, կար մի վիպասան, որ դեռ հափշտակվում էր մի մարող աստղի վերքին փայլով։ Նա հա¬ մոզված էր, որ աստղը զեռ շաա երկար ժամանակ պետք է յուր լույսով նոեմացնի ամենին, որ ոոմանաիզմը վիպագրու¬ թյան իշխոզ ուղղությունն է։ Բնական է, ուրեմն, որ մի այսպիսի անպայմամն Հավաա պետք է ստիպեր Րաֆֆիին են֊ R-րկվԿ ու Հյուղսյի ազգեցսւթյանը։ Ապագա քննադատին մեծ դիտողություն հարկավոր չէ, որպեսզի նա Րաֆֆիի գրակա¬ նական ձևերի մեջ գանի մի անհերքելի նմանողություն Հ յու¬ ղային։ Նույն ձգտումն ամեն մի փոքր թե խոշոր երևույթ ընդ¬ հանրացնելու ե րնական կամ հասարակական որենքների աակ դնելու, նույն փափագը միշտ պարադոքսներով դատ*,֊ յու, նույն սերը դԼպի հանկարծ ակի էֆեկտներ ե, վերջապես, նույն ցանկությունը հակիրհ ե հատուկտոր դարձված տներով գրեչսւ, ինչ որ ձյուդոյի մեջ։ Տարբերությունը մեկի ե մյՈէ՜ի տաղանդի զորության ու չափի ե նրանց քիչ թե շատ ինքնու¬ րույնության մեջն է։ Բնչ ասել կոպի, որ ամեն կետից գերա¬ զանցությունը անպայման ուսուցչի կողմն է։ ձյուդոյից յուրացրած թերությունը պետք է համարել ե' այն կրկնությունները, որոնցով չիքն են Րաֆֆիի վեպերը, ե սըոն' թեև աեղ-աեզ կրում են բանաստեղծական դրոշմէ
տեր, որ աշխարհի երեսին սշ մի գրականություն այնքան պատմական շկոլաներ չէ անցել, որքան ֆրանսիականը, հետևաբար, և՛ ոչ մեկի զարգացումը այնքան հաջորգարար և կանսնավսր չէ կատարվել, որքան ֆրանոիականինը։ Նա հեղինակներին ճանաչում էր առանձին֊առանձին, շկոլայից անկախ և այդպես էր դատում նրանց մասին։ Հասկանալի է, ուրեմն, որ, նորագույն գրականության ուղղությունների հետ ծանոթ չլինելով, նա ոգևորվում էր ֆրանսիական ոոմանաիզմի վերջին և ամենափայչուն ղրոշակակրի գործերով այն ժամանակ, երր այդ նույնիսկ հեղինակի հայրենիքում դադարեյ էին միա- հաս am ոգևորություն զարթեցնելուց։ Ժամանակները ւիոխվեչ էին, գրականության պահանջ- ներր նույնպես. ամրողջ ընթերցող աշխարհը սրտի րարախու֊ մով գիտում էր այն գրականական շարժումը, որ սկսվել էր ոոմանաիզմի վերջնական անկումից հետո, իսկ այստեղ, մի կիստ կիրթ հասարակության մեջ, կար մի վիպասան, որ դեռ հափշտակվում էր մի մարող աստղի վերքին փայլով։ Նա հա¬ մոզված էր, որ աստղը զեռ շաա երկար ժամանակ պետք է յուր լույսով նոեմացնի ամենին, որ ոոմանաիզմը վիպագրու¬ թյան իշխոզ ուղղությունն է։ Բնական է, ուրեմն, որ մի այսպիսի անպայմամն Հավաա պետք է ստիպեր Րաֆֆիին են֊ R-րկվԿ ու Հյուղսյի ազգեցսւթյանը։ Ապագա քննադատին մեծ դիտողություն հարկավոր չէ, որպեսզի նա Րաֆֆիի գրակա¬ նական ձևերի մեջ գանի մի անհերքելի նմանողություն Հ յու¬ ղային։ Նույն ձգտումն ամեն մի փոքր թե խոշոր երևույթ ընդ¬ հանրացնելու ե րնական կամ հասարակական որենքների աակ դնելու, նույն փափագը միշտ պարադոքսներով դատ*,֊ յու, նույն սերը դԼպի հանկարծ ակի էֆեկտներ ե, վերջապես, նույն ցանկությունը հակիրհ ե հատուկտոր դարձված տներով գրեչսւ, ինչ որ ձյուդոյի մեջ։ Տարբերությունը մեկի ե մյՈէ՜ի տաղանդի զորության ու չափի ե նրանց քիչ թե շատ ինքնու¬ րույնության մեջն է։ Բնչ ասել կոպի, որ ամեն կետից գերա¬ զանցությունը անպայման ուսուցչի կողմն է։ ձյուդոյից յուրացրած թերությունը պետք է համարել ե' այն կրկնությունները, որոնցով չիքն են Րաֆֆիի վեպերը, ե սըոն' թեև աեղ-աեզ կրում են բանաստեղծական դրոշմէ
