զարթնում է մի տեսակ հպարտություն բնության մեջ մարդու գերազանցության համար։ Բայց այս հպարտությունը վայրկենական է. նա իսկույն չքանում է, երբ զգում և տեսնում ես, որ այդ բոլորի ստեղծողը քո ոտքի տակն է, գետնի կրծքում, ահա այդ մամռապատ գերեզմանաքարերի ծանրության ներքո, փտած, ոչնչացած, հող դարձած։
Ստեղծվածը դարեր է ապրել և դեռ կանգուն է, իսկ ստեղծողը վաղուց հետե փոշի է դարձել — այս միտքն է հալածում քեզ, և կամա-ակամա քո մեջ նվազում է կենսական եռանդը, ուժը։ Բնական է, որ աշխատես րոպե առաջ ազատվել այդ ճնշող դրությունից։
Այնտեղ ահա, անտառների և ձորերի մեջ, բնության գրկում ավելի զվարճալի է։ Ազատ օդ, արագահոս գետեր, պարզ—կապտագույն երկինք, թարմ բուսականություն,— այս բոլորը անհաղթելի զորությամբ ձգում էին մեզ դեպի դուրս, հեռու մեռելների մթնոլորտից... դեպի Սևորդյաց ձորը։
Մենք խնդրեցինք սպասավորին՝ բանալ մատենադարանի դռները, որ տեսնենք այս վերջին հնությունն ևս և հեռանանք։ Նա աշխատեց մեզ համոզել, թե չարժե տեսնել «բոշ օթախը», թե ուշադրության արժանի ոչինչ չկա այդտեղ։ Մենք հաղթեցինք նրա համառությունը, բանալ տվեցինք մատենադարանի դռները, մտանք ներս, և այստեղ միայն իմացանք, թե սպասավորը ինչու չէր ուզում, որ տեսնենք...
Եթե Սանահնի վանքի մեջ կա մի սիրուն, ճարտարապետական շինություն, որ նսեմացնում է Հաղբատի վանքի, նույնիսկ Համազասպի գավթի շքեղությունը, այդ մատենադարանն է։ Դա մի պարզ, քառանկյունի, քսան քայլ երկարությամբ, ամուր հատակից շինած մի սենյակ է, բարձր և շքեղ կամարով։ Հմուտ վարպետի ձեռքը երկաթի ամրություն ունեցող քարի վրա գործել է, կարծես, այն դյուրությամբ, որպես մոմի վրա։ Չորս երեք ճյուղանի սյուներ, պատերի մեջ ամրացրած, պահած ունեն մի փառահեղ կամար։ Սյուների ճյուղերը քանդակագործված են միմյանցից տարբեր, հյուսվածքը մի զմայլեցուցիչ ներդաշնակություն է կազմում կամարի հետ։ Պատերի մեջ շինված են մոտ տասն
