8.4.2.Դաստիարակության ձևերը
Նախադպրոցական կրթությունից մինչև հանրակրթություն և բուհական կրթություն նպատակ է հետապնդվում օժանդակել սովորողի մտավոր, բարոյական, զգայական և ֆիզիկական զարգացմանը, բացահայտել նրա ստեղծագործական ունակությունները, անհատի մարդասիրական բնույթը՝ հաշվի առնելով նրա տարիքային առանձնահատկությունները:
Աճող սերնդի անհատականության զարգացումը ենթադրում է քաղաքացիական դիրքորոշման գիտակցում, աշխատանքի լծվելու պատրաստականություն, դժվարությունները հաղթահարելու ունակություն, ժողովրդավարական ինքնակառավարմանը մասնակցելու, իր ընտանիքի, պետության, հասարակության և քաղաքակրթության հանդեպ պատասխանատվության գիտակցում:
Թվարկենք դաստիարակության՝
- մտավոր,
- ֆիզիկական,
- աշխատանքային,
- բարոյական,
- գեղագիտական /էսթետիկական/,
- էկոլոգիական,
- սեռական,
- իրավական բաղադրամասերը և քննարկենք դրանք առանձին-առանձին:
Մտավոր դաստիարակությունը զինում է սովորողներին համակարգված գիտելիքներով, որը ձևավորում է գիտական աշխարհայացք:
Աշխարհայացքը՝ մարդու, բնության, հասարակության, աշխատանքի, իմացության հանդեպ հայացքների ամբողջություն է: Այն ենթադրում է խորը հասկանալ և գիտակցաբար բացատրել այդ երևույթները և որոշել իր վերաբերմունքը դրանց հանդեպ, ձեռք բերել ինքնուրույն կյանքը դասավորելու հմտություններ, կարողանալ աշխատել՝ իր գաղափարները զուգահեռելով իր գործերի հետ: Գիտակցաբար մոտենալով գիտելիքների համակարգի յուրացմանը, այն ինքնըստինքյան ազդում է տրամաբանական դատողությունների, հիշողության, ուշադրության, մտավոր ունակությունների, նախասիրությունների և շնորհների զարգացմանը:
Մտավոր դաստիարակության խնդիրներն են՝
- գիտելիքների որոշակի ծավալի յուրացումը,
- մտավոր ուժերի, կարողությունների, շնորհների զարգացումը,
- ճանաչողական հետաքրքրությունների զարգացումը և ձևավորումը,
- սեփական գիտեփքների, կրթական և մասնագիտական կրթության մակարդակը մշտապես լրացնելը և բարձրացնելը,
- գիտական աշխարհայացքի ձևավորումը:
Մտավոր դաստիարակության անանց արժեքի կարևորությունը որպես դպրոցի կարևորագույն խնդիր՝ կասկածի տեղիք չի տալիս:
Այսօր դպրոցականների, ուսուցիչների, ծնողների լայն հասարակության բողոքներն ունեն նմանօրինակ դաստիարակության պակասը լրացնելու ուղղվածություն:
Մեծ հաշվով, նրա բովանդակությունն ուղղվում է անհատի զարգացմանը, ոչ թե գիտելիքին, նորարարություններին և կարողություններին: Կրթության ոլորտից երբեմն դուրս են մղվում այնպիսի կարևորագույն բաղադրամասեր, ինչպիսիք են տարատեսակ գործունեության, քաղաքակիրթ շփման ձևերի և տեսակների փորձի փոխանցումը, աշխարհի հանդեպ զգայական-արժեքային վերաբերմունքը և այլն: Այս բոլորի հետևանքով կորչում է ոչ միայն կրթության ներդաշնակությունը, այլև դպրոցի կրթական բնույթը:
Ֆիզիկական դաստիարակությունը գրեթե բոլոր դաստիարակման համակարգերի անբաժանելի մասն է: Ներկա պայմանները թելադրում են, որպեսզի ունենանք ֆիզիկապես կոփված նոր
