3 «Քեզ հետ եմ կրկին. իջնում է անդորր» (էջ 217)
Աոաջին անգամ տպագրվել է «Երկերի ժողովածու»֊ի 3-րդ Հատորի «Երկիր Նաիրի» շարքում (էջ 93)։
4 Գազել (էջ 218) Աոաջին անգամ տպագրվել է «Կարմիր դրոշակ», 1919, № 2 (25 մայիսի) Ստ. Շահումյանին նվիրված հատուկ համարում՝ «Գազել» վերնագրով և «Նվիրվում է անմոռաց Ստեփան Շահումյանի անմահ հիշատակին» ընծայականով։ Ապա նույն վերնագրով տպագրվեց «Կարմիր բանվոր» (1919, № 18, 21 սեպտեմբերի) Ա «Կոմունիստ» (Երևան, 1921, № 26, 7 հունվարի) թերթերում և «Սիրտդ որպես» վերնագրով՝ «Գր. գոհարներ»-ում (էջ 546)։
«Երկերի Ժողովածու»֊ի 3-րդ հատորում (էջ 101) բանաստեղծությունը վերնագրված էր «Գազել խնդության» (Նվիրում եմ անմոռաց Ստեփան Շահումյանի անմահ հիշատակին) և մուծված «Երկիր Նաիրի» շարքը (Տերյանը ինքը չի դրել այդ շարքում)։ Մեզ չի հաջողվել պարզել, թե որտեղից է վերցված վերնագրի «խնդություն» բառը, հաստատ է, որ առանց ինքնագրի կազմողը չէր կարող ավելացնել այդ բառը։
«Գազել»-ը չի գրված Շահումյանի սպանության լուրը ստանալու ժամանակ և այդ առիթով, այն գրված է դրանից առաջ։ Նրբանկատ բանաստեղծը, զգալով մեռած մարդու հիշատակին նվիրված բանաստեղծության համար «խնդության» բառի անհարկի լինելը, հավանորեն այն ջնջել է, համենայն դեպս Տերյանի կենդանության օրոք այդ բանաստեղծությունը երկու անգամ տպագրվել է «Գազել» վերնագրով, դա է հեղինակի կամքը և պետք չէ վերականգնել «խնդություն» բառը։
Տերյանի պես մեծ ու նրբաճաշակ արվեստագետը չէր կարող մեռած մարդու մասին գրել խնդության գազել և նրան դիմելով ասել՝ «սիրտդ պահիր վառ», «սերըդ... պահիր վառ» և մանավանդ՝ «եղիր խնդուն», թյուրիմացության հիմքը թերևս նաև բանաստեղծության դիմումի ձևն է («եղիր խնդուն», «պահիր վառ»): Ճշմարտությունն այն է, որ պոետը ինքն իրեն է դիմում։ Այդ աներկբայելի կդառնա, եթե ուսումնասիրենք «Գազելի»֊ի «նախագիծ»-տարբերակը, որ, ինչպես նշում է Մակինցյանը, Տերյանը «հաղորդել է իր նամակներից մեկում»։
|
