Էջ:Vahan Terian, Collection works, vol. 1.djvu/367

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

24 «Ծույլ ու դանդաղ» (էջ 283)

Առաջին անգամ տպագրվել է «Գործ», 1917, № 5 — 6 (Ա մաս, էջ 85) «Ամռան երգ» վերնագրով:

25 Հրաժեշտի գազել (էջ 284)

Առաջին անգամ տպագրվել է «Գործ», 1917, № 2 (Ա մաս, էջ 57), ապա, որոշ փոփոխություններով, «Նորք»-ի 1-ին գրքում (1922, նոյեմբեր-դեկտեմբեր, էջ 105):

1916-ի դեկտեմբերի 31-ին Տերյանը եկել էր Երևան՝ նա պետք է լուծեր իր զինվորագրության հարցը և ապա մեկներ Uուխումի՝ բուժվելու: «Ռուսաստանի հեղափոխության նախօրյակին,— գրում է Մակինցյանը,— նա մի դասախոսություն արեց (հունվարի 20-ին — Վ. Պ.) հայ պոեզիայի մասին (դասախասության թեման եղել է «Հայոց նոր շրջանի բանաստեղծության ոճի և լեզվի զարգացման մասին»— Վ. Պ.), ծանրանալով, գլխավորապես, լեզվի և ոճի խնդիրների վրա: Դասախոսությունից հետո նա արտասանեց իր հայտնի գազելը, հրաժեշտի այդ սըրտաբուխ ու սրտառուչ տողերը: Կարծես պոետը նախազգում էր, որ ոչ բուժարանը, ոչ խնամքը հայրենի գյուղում նրան չեն փրկի: Այսպիսի հոգեկան վիճակում նա 1917 թվի սկզբում ուղևորվեց Թիֆլիս և ապա՝ Սուխում» («Երկերի ժողովածու», 1-ին հատոր, էջ XLII): Այդ երեկոյի մասին հիշատակվում է նաև մամուլում՝ Երևանում այն ժամանակ հրատարակվող միակ հայերեն թերթի «Աշխատանք»-ի 1917 թ. № 75-ում:

«Գործ»-ում.

8 Գարնան ամպին լույս-ոլորտում ասում եմ ես մնա՜ս բարով:

9 Մարգարտաշար իմ հուշերին, իմ գիշերին, իմ փշերին,

11 Ծաղիկներին դեռ չը բացված, հոգիներին դեռ չը կիզված,

13 Գնում եմ ես մի մութ աշխարհ, հեռու երկիր, էլ չեմ դառնա,

Հետագա հրատարակությոմեներում տպագրվել են երբեմն «Գործ»-ի («Գր. գոհարներ»: «Նաիրի», 1936, № 9: «Հայ գրականություն» (Երուսաղեմ, 1942 և այլն), երբեմն «Նորք»-ի («Երկերի ժողովածու», 3-րդ հատոր: «Բանաստեղծությունների լիակատար ժողովածու» և այլն) տեքստերը: Մասնավորաբար մտահոգում է, թե «հուշերի» համար (9-րդ տող) ո՞ր բառն է ավելի հարմար՝ «Գործ»-ի «մարգարտաշա՞ր»-ը, թե՞ «Նորք»-ի «ոսկեշղթա»-ն ։

26 «Երկու դժրախտ մանուկ» (էջ 285)

Առաջին անգամ տպագրվել է «Գրական-գեղարվեստական ալմանախ», 1917, № 2 (էջ 66) «Եթե չըկա աստված...» խորագրի տակ, «ամենասիրելի Լիլիտին» ընծայականով:

9 Որբ սիրտը մեր-ահից,

12 Եթե չըկա Աստված...

Այդ ալմանախին Տերյանի աշխատակցելու մասին Ստ. Զորյանը գրում է. «Մի