կրկներևոյթի պէս յայտնուող և մարող կերպարանքները մեզ կը ջղագրգռէին. հեռադիտակը ձեքէս չէի ձգեր, և տակաւին ոչ մէկ լոյս մօտիկցած էր ինձի, երբ մէկէն ի մէկ նշմարեցի Պաթումի բերդը։ Աւետիսը հաղորդեցի, յանկարծական ուրախութիւնով գինովցանք։ Թիւրքերը միւժդէ[1] ուզեցին, Ռէիզին ոչինչ տուինք, իսկ միւս թիւրքերուն՝ մէկական ոսկի։
Ալեկոծութիւնը կը շարունակուէր. մօտեցանք ծովափի ռուսական նաւերուն 600 մեթրի հեռաւորութեան մը վրայ. մեր դրօշակը, ճերմակ, վրան սև խաչ, կը ծածանէր շառաչելով։ Ռուս պահակները մեզ տեսան, իրարու լուր տուին և մեզի ցոյց տուին այն տեղը ծովափին վրայ, ուր կը փափաքէին, որ հասնէինք։ Վերջապէս մօտեցանք ռուսական ցամաքին, նետեցինք պարանները, բռնեցին, քաշեցին մեզ ու ամրացնելէ ետքը ելանք ցամաք։ Հարցուցին ո՞վ եք դուք.
— Հայեր և յոյներ ենք, ըսինք։
Մեզ առաջարկեցին, որ մեր զէնքերը յանձնենք. անմիջապէս կատարեցինք իրենց ուզածը և յայտնեցինք, որ Եղօին մարմինը նաւուն մէջ է։ Ոստիկաններ և զինուորականներ մեզ հարցաքննեցին Եղօին մահուան պարագաներուն վրայ, ուրկէ ետքը երկու կառք բերին, մէկուն մէջ մենք մտանք մեր գոյքերով և միւսին վրայ դրին Եղօին մարմինը։
Մեզ անցուցին բժշկական քննութենէ և յանձնեցին շտապը, անկէ մեզ փոխադրեցին շէնք մը, որուն վարի յարկը խճուղուած էր թիւրք գերիներով, իսկ վերի յարկը կային ռուս արհեստաւոր զինուորներ. մեզ յատկացուցին սենեակ մը վերի յարկի վրայ. հետևեալ օրը մեզ առաջնորդեցին բաղնիք, անկէ հարցաքննութեան: Չորս հինգ օր մնացինք զօրանոցը, ուրկէ միայն հայերը և յոյները փոխադրուեցին հիւանդանոց: Մէկ օր միայն մնացի հիւանդանոցը, որովհետև Թիֆլիսի քաղաքագլուխ պարոն Խատիսեանի երաշխաւորութեամբ զիս ազատ արձակեցին…
- ↑ Նուէր լաւ պարագայի մը առիթով:
