Լեզուն կտրած ծիտիկը
Վաղուց պատահած բան է․․․ Ասում են՝ մի չար պառավ ուզում է ճերմակեղենը օսլայի, մի քիչ օսլա է դնում ամանի մեջ։
Հարևանի ձեռնասովոր ծիտը գնում է, օսլան կտցահարում։ Պառավը վրա է հասնում։
— Ա՛յ դու անպիտան արարած․․․— բարկանում է վրեն ու բռնում է, լեզուն կտրում։
Ծիտիկը թռչում է, գնում։ Հարևանուհին լսում է, որ իր սիրելի ծիտիկի լեզուն կտրել են։ Սաստիկ վշտանում է․ վեր է կենում, իր մարդու հետ ճամփա է բռնում, սարուձոր ընկնում, որ իմանա, թե որ կողմը թռավ իր ծիտիկը։
Մարդ ու կնիկ գնում են ու ձեն տալի․
— Ո՞րտեղ է լեզուն կտրած ծիտիկը։ Լեզուն կտրած ծիտիկը ո՞րտեղ է կենում։
Վերջապես գտնում են ծիտիկի տունը։
Ծիտիկը որ տեսնում է՝ իր հին տերն ու տիրուհին իրեն տես են եկել ուրախանում, աշխարհքով մին է լինում։ Ներս է հրավիրում, շնորհակալություն է անում առաջվան տեսած լավությունների համար ու պատիվ է տալի։ Սեղան է բաց անում, էնքան ձուկն ու գինի է լցնում, որ էլ դատարկ տեղ չի մնում։ Կինը, որդիքն ու թոռներն էլ ոտի վրա՝ ծառայում են։
Վերջը ինքն էլ բաժակը մի կողմն է շպրտում ու վեր կենում, ծտապարի պար գալի։ Ու էսպես ուրախ անց են կացնում ամբողջ օրը։ Իրիկունը որ ընկնում է, պառավները խոսք են բացանում, թե իրենց տուն գնալու ժամանակն է։ Էստեղ ծիտիկը գնում է, երկու ուռի զամբյուղ է բերում, ասում է․ — Ա՛յ, էս երկու զամբյուղը, մինը՝ թեթև, մյուսը՝ ծանր, որը կուզեք, ընտրեցեք ձեզ համար։
Հյուրերը, թե՝
— Մենք պառավ մարդիկ ենք, բեր, մեզ թեթևը տուր, ավելի լավ է, հեշտ կտանենք, ծանրն ի՞նչ ենք անում։
Առնում են թեթև զամբյուղն ու վերադառնում տուն։
Տանը ասում են․
— Բեր, մի բաց անենք, տեսնենք՝ ի՞նչ կա մեջը։
Բաց են անում, ի՞նչ են տեսնում՝ էլ ոսկի, էլ արծաթ, էլ անգին քար, էլ թոփերով մետաքսեղեն․․․ Էն տեսակ մի բան, որ իրենց օրում իսկի մտքներովն էլ չեն անցկացրել։ Քանի հանում են, էնքան ավելի շատ է մնում մեջը։
Անվե՜րջ, անհատնում։
Ու միանգամից հարստանում են։
Էս բանը լսում է ծիտիկի լեզուն կտրող չար պառավը։ Նախանձում է հարևանների բախտին։ Հարցուփորձ է անում, թե որտեղ է կենում լեզուն կտրած ծիտիկը, տեղն ու ճամփեն սովորում է։
— Ես էլ կերթամ ծիտիկի մոտ,— ասում է ու ճամփա ընկնում։ Գնում է, գտնում։ Դարձյալ ծիտիկը երկու զամբյուղ է բերում ու ասում․
— Ահա երկու զամբյուղ, մինը՝ ծանր, մյուսը՝ թեթև, որն ուզում ես, ջոկի քեզ համար։
Պառավը միտք է անում, որ միջի գանձն ինչքան շատ լինի, զամբյուղն էլ էնքան ծանր կլինի, ասում է՝ բեր, ծանր զամբյուղը տուր ինձ։
Շալակում է ծանր զամբյուղն ու ճամփա ընկնում դեպի տուն։
Զամբյուղը քարի պես ծանր է լինում, տանելը՝ դժար։ Տնքալով՝ տանում է։
Ծիտիկները ետևից մտիկ են անում ու ծիծաղում։
Տանում է տուն։ Տանում է, ագահ—ագահ բաց է անում։
Բաց է անում թե չէ՝ աղմուկով դուրս են թափում այլանդակ, անճոռնի չար ոգիները, տեղնուտեղը խեղդում չար պառավին։