Հայբուսակ/Ախինոս

Ղևոնդ Ալիշան

29. * Ախինոս․

Անունն յայտնէ յունական ծագումն (Εχίνος որ ոզնի կու նշանակէ)․ Պէյթար ալ այսպէս գրէ. «Ինքն խոտ մ՝՚է որ ի գետեզերքն կու բուսնի, և մէկմէկ թիզ կու լինի յերկանքն, և տերեւներուն ծայրն ճղքած կու լինի և կամ բաժնած կու լինի, և հինգ ճուղ կու լինի կամ վեց. և ծաղիկն սպիտակ կու լինայ, և մանտրկեկ սեւուկ պտուղ կ՚ունենայ։․․․ Ասէ Պատէին թէ այսոր Ախիրոս կ՚ասեն, և Խարտինա, և Չաւտար այլ կու ասեն․ և ոմանք ասեն թէ ինքն շիծեցաց ցորենն է՝ որ ի դաշտերն կու բուսնի և ի կանկնըման ջրեզերն, և պտուղն սեւ ու մանտր է, և ծաղիկն սպիտակ․ և պտուղն ի աչից դեղերն կու մտնէ»։ Այսպէս կու վարդապետեն թէ Գալիենոս և թէ Դիոսկորիտէս, բայց ետքինս փոխանակ Ախինոսի՝ Երինոս կ՚ըսէ, Ερινος, և այս ստոյգ համարուի․ Լ․ Erinus․ Փ․ Erine․ որ զանգակաձեւ (Campanule) ծաղկանց ցեղէն է։