մետալուրգիական գործարան։ Քաղաք է 1948-ից։ 1960-ից հրատարակվում է շըրջ– կոմի և շրջսովետի օրգան «Դաշքյասաև» (1960–62-ին՝ «Նոր Դաշքյասան») եռօր–յա հայերեն թերթը։ ԴԱՉԱ, հայաբևակ գյուղ Աբխազական ԻՍՍՏ Օչամչիրայի շրջաևում, շրջկեևտ– րոնից 27 կմ հյուսիս–արևմուտք։ Կոլտնտե–սությունն զբաղվում է ծխախոտագործու–թյամբ, պտղաբուծությամբ, թեյի ն եգիպ–տացորենի մշակությամբ, աևասնապահու– թյամբ, շերամապահությամբ։ Ունի հայկ․ տարրական դպրոց, անասնաբուժարան։ Տիմնադրել են Օրդուից եկած հայերը, 1914-ին։
ԴԱՋՈՎԻ ԳՈՐԾՎԱԾՔ, ապանկարներով մակերնույթ ունեցող գործվածք։ Սկզբում մշակում էին ձեռքով՝ ռելիեֆային նախշե–րով կաղապարների օգնությամբ (տես Դաջում)։ Տետագայում ևկարները սկսել են դրոշմել տպագրող մեքենաներով։
ԴԱՋՈՒՄ, դաջարվեստ, դաջ–վածք, դեկորատիվ–կիրառական ար–վեստի տեսակ, գործվածքի վրա կաղա–պարով գունավոր զարդեր դաջելու եղա–նակ։ Որպես կաղապարներ օգտագործ–վում են փորագրված զարդերով փայտե տախտակներ կամ տախտակի վրա հա–վաքված պղնձե թերթևրի, լարերի, գա–մերի օգնությամբ ստևղծված զարդաձևեը (հավաքովի կաղապարներ)։ Դաջելիս գործվածքի վրա դնում են ներկված կա–ղապարը ն հարվածում հատուկ մուրճով։ Բազմագույն զարդ ստանալիս դաջակա– ղապարների թիվը պետք է համապատաս–խանի ընտրված գույների թվին։ Դ–ման գեղարվեստական յուրահատկությունը գծի գրաֆիկական հակիրճությունն ու գունաբծերի ընդհանրացվածությունն է։ Դ․ հնագույն ժամանակներից ծանոթ է աշխարհի շատ ժողովուրդների։ XVIII դ․ վերջից այն փոխարինվել է չթատպու– թյամբ։ Ենթադրվում է, որ Տայաստանում դաջ–արվեստը տարածվել է IX–X դդ․։ Տայ–կական դաջովի գործվածքների մեզ հա–սած հնագույն օրինակները XIV դ․ կագ– մաստառներ են և ձեռագիր մատյանների հետ պահվում են Երնանի Մեսրոպ Մաշ–տոցի անվ․ Մատենադարանում։ Տայկ․ դաջվածքը խմբավորվում է ըստ ոճական առանձնահատկությունների, զարդամո– ւոիվի ընդհանրության, գունային գամմա–յի և կատարման ժամանակի։ Բազմազան կերպափոխումներով կիրառվել են պարզ, սակավաթիվ զարդամոտիվևեր (բուսա–կան, երկրաչափական, կենդանակերպ, ճարտ․, հերալդիկ նն)։ Տայկ․ դաջովի գործվածքների հատուկ ճյուղն էին «կա–պույտ սփռոցները», որոնց կապույտ ֆոնը զարդարվում էր ձկների, ճաշի սպաս–քի (դանակներ, պատառաքաղներ, գդալ–ներ) ավանդական սպիտակ գծանկարնե–րով։ «Կապույտ սփռոցներն» ունեին տե–ղական նշանակություն, ժողովուրդն օգ–տագործում էր տոն օրերին։ XVII –XVIII դդ․ հայկ․ դաջովի գործ–վածքները Եվրոպայում գնահատվել են հնդկականին հավասար։ XVIII դ․ դաջովի գործվածքներից ևայտևի է Ալեքսեյ Մի– խայլովիչ ցարի վրանը, որը դաջազարդել է Բոգդան Սաւթանովը։ Դաջագործության Գրիգոր Տաթնացու «Քարոզգրքի» (1687, Բա– ղեշ) դաջածո կաավե կազմասաաոը (Երնանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվ․ Մատենադարան, ձեռ․ N 2078) Մովսես 1սորենացու «Պատմություն Տայոց»-ի ձեռագրի [1639, գ․ Սուրս (Մոկս)] դաջածո կտավե կազմաստառը (Երնանի Մեսրոպ Մաշ–տոցի անվ․ Մատենադարան, ձեռ․ JMS 1883) առաջին ֆաբրիկաները Ֆրանսիայում XVIII դ․ հիմնել են հայազգի Դոմենիկո Ալլիան (Էլլիա), ժորժ դը Մարտենը ն ժոզեֆ դը Սիմոնեն, որոնք կիրառել են բնական, կայուն ներկեր։ Անգլիայում, մինչև չթատպիչ մեքենայի ստեղծումը (XVIII դ․ վերջ), դաջովի գործվածքները պատվիրվել ևն Սպահանի հայ դաջագործ–ներին։ Մեքենայական արտադրության պայմաններում Դ․ դարձել է ոչ եկամտա–բեր, ն XVIII դ․ հայ վարպետները Դ–ման տեխնիկան շարունակել են եկեղեցիների բեմերի վարագույրներ ստեղծելիս՝ պատ–կերելով կրոնական թեմաներով կոմպո–զիցիաներ։ Այդ գործում մասնագիտացել են Տայաստանի, Թուրքիայի, Պարսկաս– տանի, Տնդկաստանի (Մադրասի նահանգ) հայ դաջագործները։ XIX դ․ Դ․ գրեթե չի կիրառվել։ Զ․ Թաոայան
ԴԱՌԼԻՆԳ (Darling), գետ Ավստրալիա– յում, Մուրրեյի աջ վտակը։ Երկարությու–նը 2740 կւ£ է, ավազանը՝ 710 հզ․ կմ2։ Սկիզբ է առնում Նյու Ինգլենդ լեռնաշղթա–յի արմ․ լանջերից։
ԴԱՌՆԱՒ»ՈՏ (Acroptilon), բարդածաղկա–վորների ընտանիքի բազմամյա խոտա–նման բույսերի ցեղ, մոլախոտ։ Լողունը խիստ ճյուղավորված է․ տերնները մեծ մասամբ նշտարաձն են, ծաղիկները՝ վար–դագույն, խողովակաձն, ոչ մեծ զամ–բյուղներով ծաղկաբույլ։ Ունի երկու տե–սակ, առավել հայտնի է սողացող կամ վարդագույն A․ repens Դ․։ Տարածված է ՍՍՏՄ եվրոպական մասի հվ–ում, Կովկա– սում, Փոքր Ասիայից մինչև Մոևղոլիա, ՏՍՍՏ–ում՝ Արարատյան դաշտում և նա–խալեռնային շրջաններում։ Աղադիմաց–կուն ն երաշտադիմացկուն է։ Թունավոր է ոչխարների, ձիևրի և ուղտերի համար։ Աղբոտում է ցանքերը, հատկապես բամ– բակենուևը։ Պայքարի միջոցները՝ կա–րանտին, խոր վար, բազմակի փխրեցում– ներ և հերբիցիդներ։ ԴԱՍ, մինչկապիտալիստական հասարա–կարգերում իրավունքներով ու պարտա–կանություններով միմյանցից տարբերվող հասարակական խմբեր։ Դասային բաժա–նումը առավել հստակ սահմանորոշվել է կայսերական Տռոմում, ուր պաշտոնա–պես ճանաչվել են սենատորների, հեծ–յալների ն դեկուրիոնների կամ կուրիալ– ների (քաղաքաբնակների վերնախավը) Դ–ևրը։ Դասային բաժանման հիմքում ընկած է եղել դասակարգային շերտավո–րումը, բայց Դ․ ընդգրկել է դասակարգի մի մասը։ Օրինակ, միջնադարյան Եվրո– պայում աշխարհիկ և հոգևոր ֆկոդալևե– րը համախմբվել են մեկ դասակարգի մեջ, բայց կազմել են երկու Դ․։ Միննույն Դ–երը ունեցել են տարբևր խավեր։ Դ–ին բնորոշ էին որոշակի իրավունքներ ու պարտա–կանություններ, ներփակությունը, ժառան–գաբար առանձնաշնորհ յալ վիճակը։ Ֆեո–դալիզմի ժամանակ բարձր Դ․ էիև հոգե– վորականությունը (առաջին Դ․) ն ազնվա–կանությունը (երկրորդ Դ․), որոնք ապա–հարկ էին, ունեին հողատիրության արտոն–յալ (ևրբեմն բացառիկ) իրավունքներ։ Բնակչության հարկատու, ոչ արտոնյալ շերտերը կազմել են երրորդ Դ․։ Ռուսաս–տանում Դ–երը առավել զարգացում են ապրել ֆեոդալական շրջանում ն վերջնա–կանապես ձնավորվել Եկատերինա 11-ի օրոք։ Դասերը Ռուսաստանում վերացել են սոցիալիստական հեղափոխության հաղ–թանակի շնորհիվ։ Տին և միջնադարյան Տայաստանում եղել են ազատնևրի, եկեղեցականների և շահագործվող Դ–եր։ Դասակարգերը իրեևց արտոնություններն ապահովել են դասային բաժաևմամբ։ Տայ հասարակու–թյան Դ–երը սոցիալ–իրավական կացու–թյամբ միատարր չէին։ Աշխարհիկ ֆեո–դալների (ազատների) Դ․ կազմված է եղել բարձր (նախարարևևրի) ն ստորին (մանր ազատանույ շերտերից։ Այս Դ–ի մեջ հիշ–վում են ավագնևր, աշխարհակալներ, գավառատերեր, բյուրավորներ և ուրիշ–
