Գեղեցկուհի Վասիլիսան

Գեղեցկուհի Վասիլիսան

Հովհաննես Թումանյան

ԳԵՂԵՑԿՈՒՀԻ ՎԱՍԻԼԻՍԱՆ

Լինում է, չի լինում՝ մի վաճառական։ Տասներկու տարվա պսակված է լինում, ունենում է միայն մի աղջիկ, անունը՝ Գեղեցկուհի Վասիլիսա։ Վասիլիսայի ութ տարին լրացած՝ մերը մեռնում է։ Մեռնելիս աղջկանը կանչում է, ասում է․

- Լսի՛ր, Վասիլի՛սա, միտդ պահիր ու կատարիր իմ վերջին խոսքը։ Ահա ես մեռնում եմ ու իմ մայրական օրհնության հետ էս տիկնիկն եմ թողնում քեզ։ Միշտ մոտդ ու հետդ կպահես էս տիկնիկը, ոչ ոքի ցույց չես տալ, իսկ մի ցավ կամ վիշտ ունեցած ժամանակդ կերակուր կտաս իրեն, կկերակրես ու խորհուրդ կհարցնես։ Կուտի ու քեզ կասի, թե ինչ ճար ու հնար անես քո ցավին։

Ասում է, աղջկանը համբուրում ու մեռնում։

Կնոջ մահից հետո, ինչպես սովորություն է, վաճառականը սուգ է պահում, հետո սկսում է մտածել, որ նորից ամուսնանա։ Ու ամուսնանում է մի այրի կնոջ հետ։ Էս այրին էլ ինքը հասակն առած կին է լինում, համարյա թե Վասիլիսային հասակակից էլ երկու աղջիկ է ունենում։

Վասիլիսան իրենց տեղի առաջին գեղեցկուհին է լինում։ Խորթ մերն ու իր աղջիկները նախանձում են նրա գեղեցկության վրա ու շատ բանի դնելով չարչարում են, որ աշխատանքից նիհարի, արևից ու քամուց սևանա։ Մի խոսքով օր չեն տալի։

Վասիլիսան էս ամենը տանում է անտրտունջ ու, ընդհակառակը, օրն օրի վրա լցվում, լավանում է․ այնինչ խորթ մերն ու իր աղջիկները իրենց ներսի չարությունից հալվում են, մաշվում ու նիհարում, թեև ամբողջ օրը ձեռները ծալած, աղջիկ-պարոնների նման տանը նստած են լինում։ [ 303 ] Ոչ ոք էչ չի իմանում սրա գաղտնիքը։ Չեն իմանում, թե էս բոլորը Վասիլիսայի մոր թողած տիկնիկն է անում։

Բաժին կտային, Վասիլիսան ամենալավ պատառը կպահեր իր տիկնիկի համար։ Իրիկունը, երբ ամենքը կպառկեին քնելու, նա իր նկուղում կփակվեր ու տիկնիկի հետ կխոսեր․

— Տիկնիկ ջան, ա՛ռ, անո՛ւշ արա,
Իմ սև դարդին ականջ արա,
Հորս օջախումը ապրում եմ ես
Միշտ անխնդում ու լուռ էսպես։
Իմ խորթ մերը խաթուն—խանում
Ինձ աշխարհքից դուրս է անում։
Ասա՛, հոգի՛ս, էս ցավի դեմ
Ես ի՞նչ անեմ, ես ո՞նց անեմ։

Տիկնիկը կուտեր, խորհուրդներ կտար, կմխիթարեր, առավոտն էլ նրա բան ու գործն էլ ինքը կաներ։ Վասիլիսան իրեն համար դինջ ու հանգիստ կնստեր ծառերի շվաքներում, ծաղիկ կքաղեր ու մին էլ էն կտեսներ, որ իր մարգերը քաղհանած են, բանջարեղենը՝ ջրած, ջուրը՝ բերած, կրակն՝ արած։

Էսպես մի քանի տարի անց է կենում։ Վասիլիսան մեծանում է, հասնում, դառնում հարսնացու։ Ամեն կողմից փեսացուները խնամախոսներ են ղրկում նրան ուզելու, իսկ խորթ մոր աղջիկներին հարցնող չկա։ Չար կինը ավելի է կատաղում, թե մեծերից առաջ փոքրին չեմ կարող մարդու տալ։ Խնամախոսներին էսպես ճամփու է դնում ու բռնում Վասիլիսային ծեծում, ջարդում, ջիգրը նրանից է հանում։

Մի անգամ էլ էս վաճառականը առևտրական գործերով ուրիշ աշխարհ է գնում։ Խորթ մերն ուրիշ տուն է փոխվում։

Իսկ էս նոր տան կողքին մի մութն անտառ է լինում, էն անտառում էլ բնակվելիս է լինում մի Կախարդ պառավ, որ ոչ ոքի մոտ չի թողնում, մարդկանց էնպես է ուտում, ոնց որ հավի ճուտեր։ Խորթ մերը ամեն մի դատարկ բանի համար շարունակ անտառն է ղրկում իր աչքի փուշ Վասիլիսային, թե ինչ է՝ Կախարդի ճանկն ընկնի։ Բայց տիկնիկը միշտ Վասիլիսային ճամփա է սովորեցնում, չի թողնում [ 304 ] Կախարդի որջին մոտենա, ու ամեն անգամ էլ Վասիլիսան ողջ-առողջ վերադառնում է տուն։

Էսպեսով հասնում են աշունքը։ Մի աշունքվա իրիկուն մերը երեք աղջկա ձեռքն էլ գործ է տալի, էն էլ՝ դաս։ Մինը պետք է ժանյակ գործեր, մյուսը՝ գուլպա աներ, Վասիլիսան էլ պետք է մաներ։ Էս Կախարդը տան բոլոր ճրագները հանգցնում է, մենակ մի մոմ է թողնում վառած, ու ինքը պառկում է քնի։

Աղջիկները բանում են։ Բանելու ժամանակ որ մոմի պատրույգն էրվում է, խորթ մոր աղջիկներից մինը մաղաշն (ունելիքը) առնում է, իբրև թե մոմի քիթը կտրի, ուղղի։ Ուղղելու փոխարեն, իբրև թե հանկարծ, լույսը հանգցնում է։ Դու մի՛ ասիլ՝ մերն է սովորցրել, որ էդպես անի։

— Հիմի ի՞նչ անենք,— ասում են աղջիկները։— Լույս չկա, դասներս էլ կիսատ են։

— Ի՞նչ պետք է անենք, պետք է մինս ու մինս գնանք Կախարդ պառավից կրակ բերենք։

— Ինձ իմ ձեռի ասեղներն էլ են լույս տալիս, կրակն ի՞նչ եմ անում, ինչ ուզում է լինի, ես չեմ գնալ,— ասում է ժանյակ գործող աղջիկն ու տեղը պինդ նստում։

— Ես էլ չեմ գնալ,— էն կողմից վրա է բերում մյուս քույրը, որ գուլպա էր գործում,— ինձ իմ միլերի լուսն էլ է բավական։

— Դե՛ վեր կաց դու գնա,— միաձայն կանչում են երկուսն էլ ու դուրս են հրում Վասիլիսային։— Գնա՛ Կախարդ պառավից կրակ առ, բեր։

Վասիլիսան վեր է կենում, գնում իր նկուղը, պահած ընթրիքը դնում է տիկնիկի առաջն ու ասում․

— Տիկնի՛կ ջան, ա՛ռ, անո՛ւշ արա,
Իմ սև դարդին ակա՛նջ արա։
Ինձ ղըրկում են՝ կրակ բերեմ չար պառավից,
Չար պառավը կուտի հո ինձ․․․
Ասա՛, հոգի՛ս, էս ցավի դեմ
Ես ի՞նչ անեմ, ես ո՞նց անեմ։

[ 305 ] Տիկնիկը որ ուտում է, պրծնում, աչքերը ջուխտ մոմի պես վառվում են, ասում է․

- Մի՛ վախենար, Վասիլիսա, ուր որ ղրկում են, գնա՛, միայն թե ինձ հետդ պահիր։ Ես որ հետդ լինեմ, պառավը քեզ բան չի անիլ։

Վասիլիսան վեր է կենում, տիկնիկը գրպանն է դնում ու ճամփա ընկնում դեպի մութն անտառը։ Գնում է, բայց ոչ մեռած է, ոչ կենդանի․ հետը գնում է, հետը դողում։ Մին էլ էն է տեսնում՝ մի սիպտակ ձիավոր ցոլաց ու անցավ, ինքը՝ սիպտակ, հագինը՝ սիպտակ, ձիու սարքը՝ սիպտակ, ու սկսեց ծեգել։

Մի քիչ էլ գնում է, տեսնում՝ հիմի էլ մի կարմիր ձիավոր անցավ, ինքը՝ կարմիր, հագինը՝ կարմիր, տակինը՝ կարմիր, էստեղ էլ արևը բացվեց․․․

Օր ու գիշեր գնում է Վասիլիսան, մին էլ մյուս օրվա իրիկունը դուրս է գալիս էն բացատը, որտեղ կանգնած է լինում Կախարդ պառավի խրճիթը։ Խրճթի չորս կողմի ցանկապատը՝ մարդկային ոսկորներից և էստեղ-էնտեղ վրեն ցից հանած մարդկային գանգեր։ Դարպասի սյուների փոխարեն՝ մարդկային ոտներ, փակիչի տեղը՝ ձեռներ, կողպեքի՝ տեղակ՝ ատամները վրեն ծնոտներ։

Սարսափից մարում է Վասիլիսան ու տեղնուտեղը քարանում մնում։ Եվ ահա դարձյալ մի ձիավոր, ինքը՝ սև, հագինը՝ սև, տակինը՝ սև․ քշած գալիս է ու Կախարդի դռանը չքվում, տեղնուտեղը անհետանում։ Ու վրա է հասնում գիշերը։ Բայց ցանկապատի վրա ցից հանած գանգերի աչքերը լուս են տալի մթնում, ու բացատը էնպես է լուսավորվում, ոնց որ թե ցերեկ լիներ։ Վասիլիսան ահից ու սարսափից դողում է, բայց չի իմանում՝ որ կողմը փախչի, մնում է մեխված։

Հանկարծ անտառից մի զարհուրելի աղմուկ է տարածվում, ծառերը ճռճռում են, խաշամը խշխշում է․ դու մի՛ ասիլ՝ Կախարդ պառավն է, անտառից դուրս է գալիս։

Գալիս է սանդի մեջ մտած, թակով թակելով, ջարդելով ու հալածելով, ավլով հետքը սրբելով։ Գալիս է, դռանը կանգնում, չորս կողմի վրա հոտհոտում ու իրեն-իրեն վռչում․ [ 306 ] - Թո՛ւհ, թո՛ւհ, թո՛ւհ, մարդմարդահոտ է գալիս․․․ ո՞վ կա էստեղ․․․

Վասիլիսան էն կողմից ահուդողով մոտենում է, խորը գլուխ է տալիս ու ասում․

- Ես եմ, նանի՛ ջան, իմ խորթ մոր աղջիկներն ինձ ղրկել են քեզ մոտ՝ կրակի։

- Լա՛վ, լա՛վ,- ասում է Կախարդը,- ճանաչում եմ՝ ինչ պտուղներ են։ Դե՛, ինձ մոտ կացի ու աշխատի։ Որ ինձ մոտ կենաս ու աշխատես, կրակ կտամ տանես նրանց համար, թե չէ քեզ էլ կուտեմ։

Ետո դառնում է իր դարպասին ու ճչում․

- Հե՜յ, բացվեցե՛ք, ամուր փակեր, ե՛տ գնացեք, լեն դարպասնե՛ր․․․

Դռները իսկույն բացվում են։ Կախարդը սուլելով ներս է մտնում, Վասիլիսան էլ՝ ետևից, ու բոլորը նորից փակվում են։

Ներս են մտնում թե չէ՝ Կախարդ պառավը իր տախտի վրա ձգվում է ու Վասիլիսային ասում․

- Հապա մի էստեղ բեր կրակի կողքին ինչ որ կա, սոված եմ, ուզում եմ հաց ուտեմ։

Վասիլիսան ցանկապատի գանգերից մարխը վառում է ու իրար ետևից բերում ուտելիքները պառավի առաջը շարում։ Ուտելիքն էնքան է լինում, որ տասը հոգի ուտեին, հերիք կաներ։ Ներքնատնից էլ գինի, արաղ է բերում, ու պառավը նստում է ընթրիքի։ Բոլորն ուտում է, խմում, Վասիլիսային թերմացքից մի քիչ բան է թողնում ու վռչալով պառկում է քնի։ Քնելուց առաջ գլուխը վեր է քաշում, Վասիլիսային ասում․

- Լա՛վ մտիկ արա, հա՜, առավոտը որ ես կերթամ, դուռը կսրբես, խրճիթը կավլես, ճաշը կեփես, լվացքը, կանես, հետո կերթաս հորից մի թաղար ցորեն կհանես, կընտրես, սև տրիճը կջոկես։ Միայն թե տե’ս, ամեն բան արած լինի Էնպես, ինչպես ասում եմ, թե չէ՝ քեզ կուտեմ։

Պատվիրում է ու քնում։ Վասիլիսան պառավի թերմացքը տանում դնում է իր տիկնիկի առջև, հետն արտասուք է թափում, հետն ասում․ [ 307 ]

— Կե՛ր, տիկնի՛կ ջան, անո՛ւշ արա,
Իմ սև դարդին ականջ արա։
Չար պառավը իմ ուժից վեր
Տվել է ինձ ծանր գործեր․
Անեմ՝ էնքան ես ուժ չունեմ,
Չանեմ՝ կուտի, ես ի՞նչ անեմ․․․

Տիկնիկը պատասխանում է․

— Մի՛ վախենար, սիրուն Վասիլիսա։ Հաց կե՛ր, աղոթի՛ր ու քնի՛ր։ Լուսը կգա, բարին՝ հետը։

Առավոտը ծեգին զարթնում է Վասիլիսան, տեսնում է՝ պառավն արդեն վեր է կացել, լուսամուտից դուրս է նայում, ու գանգերի աչքերը հետզհետե մարում են։ Ահա ցոլաց և սիպտակ ձիավորն, ու լուսը բացվեց։ Պառավը դուրս ելավ, սուլեց, հայտնվեցին սանդը, թակն ու ոտնավելը, ցոլաց կարմիր ձիավորը․ արևը ծագեց։ Ու պառավը մտավ սանդի մեջ, թռավ գնաց, թակով թակելով, ջարդելով, փշրելով ու քշելով, ոտնավլով հետքը սրբելով ու ավլելով։

Վասիլիսան էլ ետ մնում է մենակ։ Ման է գալիս պառավի տունը, աչք է ածում ամեն անկյուն ու մնում է զարմացած ամեն բանի լիության վրա։ Ապա սկսում է միտք անել, թե ինչպե՛ս անի, որ պառավի պատվերը կատարի։ Մին էլ տեսնում է՝ ամեն բան կատարած, պատրաստ, ու տիկնիկը ցորնի վերջին տերեփուկներն է ջոկում։

— Քեզ միայն էն է մնում, որ կերակուրն եփես, Վասիլիսա,— ասում է տիկնիկը ու մտնում գրպանը։

Իրիկնադեմին Վասիլիսան սեղանը բաց է անում ու սպասում է պառավին։ Սկսում է մթնաժոռել։ Դարպասի առջև սևին է տալի սև ձիավորն, ու ակնակիր մութը կոխում է գետինը։ Միայն գանգերի աչքերն են, որ վառվում են խավարում։

Ապա անտառն սկսում է ճռճռալ, ու խաշամը՝ խշխշալ, պառավը գալիս է։ Վասիլիսան դուրս է գալի դեմը։

— Հը՜, ամեն բան պատրա՞ստ է, թե չէ։

— Պատրաստ է, նանի՛ ջան, արի՛ քո աչքովը տես,— պատասխանում է Վասիլիսան։ [ 308 ] Պառավը ներս է մտնում, տեսնում՝ ամեն բան պատրաստ, ու կատաղում է, որ բարկանալու բան չկա։ Ասում է․

- Դե՛ լավ,- ու ճչում է․- իմ ընկերնե՛ր, իմ ա՛ջ ձեռներ, եկեք, տարեք, իմ աղունն աղացեք։

Էս ձենի վրա երեք ջուխտ ձեռքեր են հայտնվում, ցորենն առնում տանում։

Պառավն ուտում է, կշտանում, սկսում է պառկել ու Վասիլիսային նոր հրամաններ է տալիս, ասում է․

- Էգուց էլ էն կանես, ինչ որ էսօր արել էիր, ու բացի դրան՝ հորիցը մի թաղար խաշխաշի սերմը կհանես ու հողը կջոկես հատիկ-հատիկ։ Չեմ իմանում, թե ով է հողն ու խաշխաշն իրար խառնել։

Ասում է, երեսը պատին անում ու խռմփացնում։

Վասիլիսան գնում է դարձյալ տիկնիկին ուտեցնում ու հարցնում։

- Աղոթի՛ր ու քնի՛ր, Վասիլի՛սա,- պատասխանում է տիկնիկը,- լուսը կգա, բարին՝ հետը։ Ամեն բան պատրաստ կլինի վաղը։

Առավոտը էլ ետ իր սանդն է մտնում պառավն ու գնում, իսկ Վասիլիսան իր տիկնիկի հետ ամեն բան անում են, վերջացնում։ Պառավն իրիկունը վերադառնում է, մտիկ է տալիս ու կանչում․

- Իմ ա՛ջ ձեռներ, իմ ընկերնե՛ր, եկեք, տարեք, խաշխաշից յուղ հանեցեք ինձ համար։

Իսկույն հայտնվում են երեք ջուխտ ձեռներ, խաշխաշն առնում են տանում։

Ապա պառավը ընթրիքի է նստում, իսկ Վասիլիսան լուռ կանգնած է առաջին։

- Ինչո՞ւ չես խոսում,— հարցնում է Կախարդը,- էնպես լուռումունջ կանգնել ես, կարծես թե բերանումդ լեզու չկա։

- Չեմ համարձակվում խոսեմ, նանի՛ ջան, - պատասխանում է Վասիլիսան,- իսկ եթե դու հրաման ես տալի խոսելու, մի բան կհարցնեմ։

- Հարցրո՛ւ, միայն թե իմացած եղիր, լավ չի, որ ամեն բան իմանաս, շատ իմանաս, շուտ կպառավես։ [ 309 ] - Ես էն էի ուզում քեզ հարցնեմ, նանի՛ ջան, ինչ որ աչքով տեսել եմ։ Էստեղ գալիս՝ ճամփին մի ձիավոր ընկավ աչքովս, ինքը՝ սիպտակ, հագինը՝ սիպտակ, տակինը՝ սիպտակ․ էն ո՞վ է էն ձիավորը, նանի՛ ջան։

- Էն իմ պայծառ օրն է,- պատասխանում է Կախարդը։

- Հետո տեսա մի ուրիշ ձիավոր․ ինքը՝ կարմիր, հագինը՝ կարմիր, տակինը՝ կարմիր․ է՞ն ով է։

- Էն էլ իմ կարմիր արևն է։

- Իսկ էն սև-սև ձիավորն ո՞վ է, որ քո դարպասի դռանը վրա հասավ, ինքը՝ սև, հագինը՝ սև, տակինը՝ սև։

- Էն էլ իմ մութը գիշերն է։ Երեքն էլ իմ հավատարիմ ծառաներն են։

Վասիլիսան էստեղ հիշում է երեք ջուխտ ձեռներն ու լռում։

- Էլ ինչո՞ւ չես բան հարցնում։

- Էս էլ հերիք էր, նանի՛ ջան։ Չէ՞ դու ինքդ ասիր՝ թե որ շատ իմանամ, շուտ կպառավեմ։

- Լավ ես անում, որ էն ես հարցնում, ինչ որ դուրսն ես տեսել, էն չես հարցնում, ինչ որ ներսն ես տեսել։ Ես չեմ սիրում, որ իմ տան աղբն ու կեղտը դուրս են հանում, ու շատ հետաքրքիրներին ուտում եմ։ Դե կա՛ց, հիմի էլ ես քեզ հարցմունք անեմ։ Դու էդ ինչպե՜ս ես կարողանում անել ու հասցնել էսքան գործը, որ ես քեզ հանձնարարում եմ։

- Իմ մոր օրհնանքն ինձ օգնում է, նանի՛ ջան,- պատասխանում է Վասիլիսան։

- Ո՞նց թե․․․ դու օրհնած ես, հա՜․․․ Դե էստեղից դո՛ւրս գնա, կորի դու, օրհնվա՛ծ աղջիկ։ Օրհնվածներն ինձ պետք չեն էստեղ։

Ասում է ու խրճթից դուրս քաշում, դարպասից դուրս հրում, ցանկապատի վրա վառվող աչքերով գանգերից մինն էլ մի ձողի ծեր է անցկացնում, ձեռը տալի թե՝

- Էս էլ քեզ կրակ՝ քո խորթ մոր ու իր աղջիկների համար։ Չէ՞ որ նրանք քեզ կրակի են ղրկել ինձ մոտ, որ իրենց համար կրակ տանես։

Ու վազում է Վասիլիսան, վազում է դեպի տուն։ Ձեռքի գանգը ճամփին լուս է տալի մինչև ծեգը ու ծեգին հանգչում։ [ 310 ] Մյուս օրն իրիկունը վերջապես տուն է հասնում։ Որ հասնում է, ուզում է ձեռքի գանգը դեն գցի, մտքումն ասում է՝ մինչև հիմի երևի արդեն կրակ կլինեն արած։ Էս մտքի մեջ՝ մին էլ հանկարծ գանգից մի խուլ ձեն է գալի․ «Ինձ դեն մի՛ գցիլ, տար քո խորթ մոր մոտ․․․»։

Տանն էլ մտիկ է տալիս, տեսնում է մութը, կրակ չի երևում, գանգը հետը ներս է տանում։

Խորթ մերն ու իր աղջիկներր Վասիլիսին որ տեսնում են, սկզբումը ուրախ հանդիպում են, պատմում են, թե էն օրվանից, ինչ դու գնացել ես, մեր տանը դեռ կրակ չի վառվել։ Մենք չենք կարողացել կրակ անենք, հարևաններից էլ ինչքան բերել ենք, տուն ենք հասցրել թե չէ՝ հանգել է։

- Հիմի քո կրակը վառ կմնա,- ասում է խորթ մերը։

Գանգը ներս են տանում թե չէ՝ աչքերն էնպես են նայում խորթ մորն ու իր աղջիկներին, որ էրում են, կրակում։ Ուզում են թաքչեն, բայց ուր որ թաքչում են, աչքերը ամեն տեղ հետևում ու նայում են նրանց, էրում, կրակում են նրանց։

Ու լուսադեմին խորթ մ՛երն ու իր աղջիկներն արդեն էրվել, ածուխ էին կտրել․ միայն Վասիլիսային էր, որ ոչինչ չէր եղել։

Առավոտը Վասիլիսան գանգը հողումը թաղում է, տան դուռն ամուր կողպում, ինքը գնում է քաղաք, մի անորդի պառավի խնդրում է, որ մոտը կենա, մինչև իրեն հերը օտարությունից գա։ Պառավը սիրով ընդունում է իր աղջկա նման, Վասիլիսան էլ նրան սիրում, պատվում է իր մոր պես, մոտը ապրում է ու սպասում։ Պարապությունից որ հոգնում է, մի օր էլ պառավին ասում է․

- Էսպես պարապ-սարապ նստելուց հոգնում եմ, նանի՛ ջան, ի՛նչ կլինի, գնաս վուշ առնես, բերես, մանած անեմ։

Պառավը գնում է, վուշ է առնում, բերում։ Վասիլիսան նստում է, մանած անում, էնքան բարակ ու նուրբ, ոնց որ մազ։ Մանածն անում է պրծնում, հիմի պետք է գործի։ Բայց էն տեսակ տորք չի գտնվում, որ էն մանածին գա, ոչով էլ չի կարողանում շինի։ Վասիլիսան էլ ետ իր տիկնիկին է խնդրում։ [ 311 ] Տիկնիկն ասում է․

- Գնա՛ ինձ համար մի հին տորք բեր ու մի մաքուր, մին էլ մի քիչ ձիու ձար, ես քեզ համար ամեն բան շինեմ։

Վասիլիսան գնում է, գտնում ինչ որ հարկավոր է, տալիս է տիկնիկին, ինքը քնում։ Առավոտը վեր է կենում, տեսնում՝ տիկնիկը մի հիանալի տորք է շինել։

Վասիլիսան կտավը հինում է, նստում գործում, ու ձմեռվա վերջը արդեն պատրաստ է լինում։ Մի կտավ, որ ասեղի ծակովն անց կկենար։ Գարունքը կտավը ճերմակացնում են, ու Վասիլիսան պառավին ասում է․

- Նանի ջան, տար էս կտավը ծախի, փողը բեր, քեզ լինի։

Պառավը կտավին մտիկ է անում, մնում բերանը բաց։ Ասում է․

- Աղջիկ ջան, էս կտավը թագավորին վայել կտավ է։ Արի տանեմ պալատը, տեսնեմ։

Էս կտավն առնում է պառավը, գնում թագավորի պալատի մոտերքը պտտվում։ Թագավորը նկատում է, որ մի պառավ իր պալատի մոտերքը պտտվում է, ասում է․

- Ի՞նչ ես ուզում, ա՛յ նանի։

Պառավը թե՝

- Թագավորն ապրած կենա, ես քեզ վայել մի էն տեսակ ապրանք եմ բերել, որ ուզում եմ՝ դու տեսնես։

Թագավորը հրամայում է՝ պառավին ներս բերեն։ Պառավին որ ներս են բերում, թագավորր կտավը տեսնում է, էստեղ էլ սրա բերանն Է մնում բաց։ Ասում է․

- Ի՞նչ է սրա գինը, ա՛յ նանի։

Թե՝

- Սրան գին չունի, թագավորն ապրած կենա, քեզ նվեր եմ բերել։

Թագավորը շնորհակալություն է անում, ինքն էլ իր կողմից պառավին է նվերներ տալիս ու արձակում։

Ուզում են էս կտավիցը թագավորի համար շապիկ կարեն, բերում են ձևում, բայց էնպես կարող չեն գտնում, որ կարի։ Ման են գալիս, ման, վերջը թագավորն էլ ետ էն պառավին է կանչում թե՝ [ 312 ] - Ա՛յ նանի, ոնց որ էս կտավը գործել ես, էնպես էլ պետք է կարես, թե չէ՝ ուրիշ կարող չկա։

Պառավն ասում է․

- Թագավորն ապրած կենա, ո՛չ ես եմ մանել ու գործել էս կտավը, ո՛չ էլ ես կարող եմ կարել։ Մի որդեգրուհի ունեմ տանը, էս նրա ձեռքի գործն է։

- Լա՛վ, որդեգրուհիդ լինի։ Տար տուր նրան, թո՛ղ նա կարի։

Պառավը վերադառնում է տուն, Վասիլիսային պատմում ինչ որ պատահել էր։

- Ես էլ գիտեի, որ էս գործը վերջը ինձ էր հասնելու,- ասում է Վասիլիսան։

Փակվում է իր սենյակում ու սկսում է կարել։ Գիշեր-ցերեկ է անում, կարում, պատրաստում, տալիս է պառավին թե՝ դե տար տուր թագավորին։

Պառավը շապիկն առնում է, տանում պալատը, տալիս թագավորին, իսկ Վասիլիսան երեսը լվանում է, գլուխը սանրում, հագնվում, զուգվում, նստում լուսամուտի առաջն ու սպասում։ Սպասում է, թե տեսնի՝ ի՛նչ պետք է լինի։

Մին էլ էն է տեսնում, որ թագավորի մարդիկը գալիս են պառավի տունը։ Գալիս են, ներս են մտնում ու հայտնում, թե ո՞վ է կարել թագավորի շապիկը, թագավորն ուզում է նրան տեսնի ու ինքը իր ձեռքով վարձատրի։

Վասիլիսան վեր է կենում, գնում թագավորի առաջին կանգնում։ Թագավորի տեսնելն ու սիրահարվելը մին է լինում։

- Էլ ես քեզանից ձեռը քաշողը չեմ, սիրուն Վասիլիսա,- ասում է թագավորը։- Էսօրվանից դու իմն ես, ես՝ քոնը, էսօրվանից իմ կյանքի ընկերն ու իմ աշխարհքի թագուհին ես դու․․․

Ասում է, ձեռիցը բռնում, բարձրացնում, նստեցնում իր կողքին, ու սկսվում է հարսանիքը։ Վասիլիսայի հերն էլ վրա է հասնում, աղջկա բախտավորությունը որ տեսնում է, ուրախանում, աշխարհքովը մին է լինում, ու էն մնալն է, որ մնում է աղջկա մոտ։ Իր մերացու պառավին էլ չի մոռանում Վասիլիսան․ բերում է պալատ, պահում է իրեն մոտ, իսկ տիկնիկից չի բաժանվում մինչև մահը, միշտ, ամեն տեղ պահում է գրպանում։