Առիթից օգտվելով, երկու խոսքով էլ կպատասխանեմ «Գաղափար» թերթի [1916] հմ. 72-ի մեջ տպված տասը կամավորների ստորագրությամբ բաց նամակին պ.Հովհ.Սպենդարյանին: Պ.Հովհ.Սպենդարյանը ահա երեք շաբաթ է, ինչ բացակա է քաղաքիցս, բայց քանի որ հիշյալ 10.000ռ. դրամը Վեհափառ Կաթողիկոսը փոխադրել է Ազգային բյուրոյին, ուստի հարկ եմ համարում պատասխանել Բյուրոյի կողմից:
Նախ միանգամայն սխալ է, որ այդ դրամը ուղարկված է հատկապես 6-րդ գնդի կամավորներին Ամերիկա գնալու ճանապարհածախս տալու համար: Ազգային բյուրոն սկզբունքով որոշել էր ճանապարհածախս տալ Ամերիկա գնացող կամավորներին առանց գնդերի խտրության, պահանջելով միայն, որ ներկայացող կամավորը ունենա վկայական իր Խմբի հրամանատարից: Եվ միջոցների սղության պատճառով Բյուրոն դեռ անցյալ մայիսին դիմել էր Վեհափառ Հայրապետին, խնդրելով իր տրամադրության տակ եղած կամավորական դրամներից մի գումար ուղարկել Ազգային բյուրոյին գոնե 6-րդ գնդի կամավորներին ճանապարհածախք տալու համար: Եվ Բյուրոյի խնդիրը հարգելով Վեհափառը կարգադրել էր ուղարկել 10.000 ռուբլի, և այդ առթիվ Բյուրոյին ուղղած հայրապետական դիվանի գրության մեջ ասված էր հետևյալը. «Դիվանս հայտնում է, որ 6-րդ գնդի կամավորների անունով հատուկ գումարներ չկան Նորին Սրբության տրամադրության տակ: ... Նորին Սրբությունը պատվիրեց Սինոդին փոխադրել Բյուրոյիդ իր տրամադրության տակ գտնված ընդհանուր կամավորների գումարից 10.000 ռ. ընդհանուր կամավորների ծախքերի համար»: Պարզ է, ուրեմն, որ ուղարկված դրամը 6-րդ գնդի կամավորների համար չէր: Այս մեկ սխալ:
Գանք մյուսին: Ազգային բյուրոն մինչև սեպտեմբերի 17-ը ճանապարհածախք տվել է Ամերիկա գնալու համար 6-րդ գնդի 53 կամավորների, ընդհանուր գումարը 6.760 ռուբլի: Ուրեմն, ոչ թե 2-3 հազար ռ., ինչպես առանց իրողությունն իմանալու գրում են «Գաղափար» թերթի մեջ 6-րդ գնդի 10 կամավորները, այսպիսով մոլորության մեջ ձգելով հասարակական կարծիքը:
Ազգային բյուրոյի կողմից Հակ. Քոչարյան
«Հորիզոն», հասարակական, գրական, քաղաքական օրաթերթ, Թիֆլիս, 27.09.16
N 115
ՀԱՅՈՑ ԱԶԳԱՅԻՆ ԲՅՈՒՐՈՅԻ ՆԱՄԱԿԸ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ ԴԻՎԱՆԻՆ
ԿԱՄԱՎՈՐԱԿԱՆ ԽՄԲԵՐԻՆ ՈՒ ՆՐԱՆՑ ԸՆՏԱՆԻՔԻԵՐԻՆ ՀԱՏԿԱՑՎԱԾ ԳՈՒՄԱՐՆԵՐԻ
ԻՐԱՑՄԱՆ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ՄԻՋՈՑՆԵՐ ԽՆԴՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Ազգային բյուրոն ստացավ Ձեր գրությունը հոկտեմբերի 5-ից հմ. 2190: Նախ Ազգային բյուրոն հայտնում է իր խորին շնորհակալությունը Նորին Վեհափառության, որը ուշադրության առնելով Բյուրոյիս հեռագրական դիմումը, բարեհաճել է պատվիրել Ս.էջմիածնա Սինոդին փոխադրել Բյուրոյի անունով այլևս 5.000 րուբլի: Միևնույն ժամանակ պետք ենք համարում հայտնել, որ նախընթաց 5.000 րուբլին, որի մասին ինչպես վկայում է դիվանիդ համապատասխան գրությունը, Նորին Սրբության կարգադրությունը Սինոդին եղել էր սեպտեմբերի 17-ին, Սինոդի գանձապահը մեզ ուղարկել է միայն հոկտեմբերի 6-ին, և Բյուրոն այդ գումարը ստացավ միայն հոկտեմբերի 12-ին: Հայտնելով իր խորին շնորհակալությունը Նորին Սրբությանը, Բյուրոն ներփակյալ ուղարկում է դիվանիդ համապատասխան անդորագիր հմ. 26/83:
