| Տարածությունը, հզ․ կմ² | Բնակչությունը, հզ․ մարդ | Քաղաքային բնակչության բաժինը, %-ով | Քաղաքները | Քտա–ները | |
|---|---|---|---|---|---|
| Չելյաբինսկի մարզ | 87,9 | 3512 | 82 | 27 | 29 |
| Չիտայի մարզ | 431,5 | 1298 | 64 | 10 | 45 |
| այդ թվում՝ Ագինսկոյեի Բուրյաթական ԻՕ | 19,0 | 72 | 29 | - | 4 |
| Պենզայի մարզ | 43,2 | 1496 | 59 | 10 | 16 |
| Պերմի մարզ այդ թվում՝ | 160,6 | 3007 | 76 | 25 | 57 |
| Կոմի-Պերմյակների ԻՕ | 32,9 | 166 | 25 | 1 | 3 |
| Պսկովի մարզ | 55,3 | 839 | 58 | 14 | 11 |
| Ռյազանի մարզ | 39,6 | 1328 | 62 | 12 | 28 |
| Ռոստովի մարզ | 100,8 | 4187 | 71 | 22 | 37 |
| Սախալինի մարզ | 87,1 | 679 | 83 | 19 | 34 |
| Սարատովի մարզ | 100,2 | 2956 | 73 | 17 | 31 |
| Սմոլենսկի մարզ | 49,8 | 1134 | 65 | 14 | 17 |
| Սվերդլովսկի մարզ | 194,8 | 4557 | 86 | 44 | 96 |
| Վլադիմիրի մարզ | 29,0 | 1603 | 77 | 21 | 35 |
| Վոլգոգրադի մարզ | 114,1 | 2499 | 73 | 18 | 26 |
| Վոլոգդաի մարզ | 145,7 | 1326 | 62 | 15 | 12 |
| Վորոնեժի մարզ | 52,4 | 2461 | 57 | 14 | 22 |
| Տամբովիմարզ | 34,3 | 1338 | 52 | 8 | 13 |
| Տյումենի մարզ | 1435,2 | 2293 | 69 | 16 | 49 |
| այդ թվում՝ Խանտի-Մնսիական ԻՕ | 523,1 | 831 | 83 | 6 | 25 |
| Յամալա-Նենեցական ԻՕ | 750,3 | 270 | 78 | 5 | 7 |
| Տոմսկի մարզ | 316,9 | 921 | 68 | 4 | 14 |
| Տուլայի մարզ | 25,7 | 1878 | 80 | 21 | 48 |
| Ուլյանովսկի մարզ | 37,3 | 1289 | 67 | 6 | 32 |
| Օմսկի մարզ | 139,7 | 2010 | 65 | 6 | 17 |
| Օրենբուրգի մարզ | 124,0 | 2126 | 63 | 12 | 23 |
| Օրյոլի մարզ | 24,7 | 875 | 59 | 7 | 14 |
սնդիկի, ոսկու, արծաթի, պլատինի, կոբալտի հանքավայրեր։ Կոլայի թերակղզում է գտնվում ապատիտանեֆելինային հանքավայրերի խիբինյան խումբը, Հս․ Ուրալում՝ կալիումական աղերի Վերին Կամայի հանքավայրը։ ՌՍՖՍՀ լեռնային շատ շրջաններում, հատկապես Ուրալում, Ալթայում և Անդրբայկալում հայտնաբերված են թանկարժեք և կիսաթանկարժեք քարերի, Յակուտիայում՝ ալմաստի հանքավայրեր։
Կլիման։ Հանրապետության տարածքի մեծ մասը գտնվում է բարեխառն գոտում, Հյուսիսային սառուցյայ օվկիանոսի կղզիները և Ծայր Հյուսիսի մայրցամաքային աՓերը՝ արկտիկական և մերձարկտիկական գոտիներում, իսկ Կովկասի Սևծովյան ափը՝ մերձարևադարձային գոտում։ Կլիման ամենուրեք գրեթե ցամաքային է (ծայր հս–արմ–ում՝ ծովային)։ Արմ–ից արլ․, Ատլանտյան օվկիանոսի ազդեցության թուլացման համեմատ, ցամաքայնության աստիճանն աճում է։ Սիբիրի և Հեռավոր Արևելքի հս․ շրջանների խստաշունչ և խիստ ցամաքային կլիման (հուլիսի և հունվարի միջին ջերմաստիճանների տատանումները 50–65°C է) բազմամյա սառածության (հանրապետության սահմաններում գրավում է ավելի քան 10 մլն կմ²) առաջացման պատճառ է դառնում։ Հեռավոր Արևելքի հվ–ում կլիման չափավոր մուսսոնային է։ Ձմռանը ՌՍՖՍՀ տարածքի վրա հաստատվում է մթնոլորտային բարձր ճնշում (Ասիական անտիցիկլոն)։ Հունվարի միջին ջերմաստիճանը հանրապետության արմ–ում և Նախակովկասում 0°C–ից –5°C է, Ցակուտիայում՝ –40°C–ից –50°C։ Առավել ցածր ջերմաստիճաններ նկատվում են Վերխոյանսկի շրջանում (նվազագույնը՝ –68°C) և Օյմյակոնում (նվազագույնը՝ - 71°C), որտեղ գտնվում է Հյուսիսային կիսագնդի «ցրտի բևեռներից» մեկը։ Ամռանը ՌՍՖՍՀ տարածքի մեծ մասում գերակշռում է մթնոլորտային համեմատաբար ցածր ճնշումը, որի հետևանքով ամռանը ամենուրեք տաք է (բացառությամբ Ծայր Հս․ շրջանների), հվ–ում՝ շոգ։ Հուլիսի միջին ջերմաստիճանը տատանվում է 1°C–ից (Սիբիրի հս․ ծովափերին) մինչև 24–25°C (Մերձկասպյան դաշտավայրում)։ Տարեկան տեղումները առավել շատ են Կովկասի և Ալթայի լեռներում (մինչև 2000 մմ), Հեռավոր Արևելքի հվ–ում (մինչև 1000 մմ), ինչպես նաև Արևելա–եվրոպական հարթավայրի անտառային զոնայում (մինչև 700 մմ)։ Ավելի քիչ են տեղումները տունդրայի և տափաստանային զոնաներում, ինչպես նաև տայգայում։ Տարեկան տեղումների նվազագույն քանակը ընկնում է Մերձկասպյան դաշտավայրի կիսաանապատային շրջանին (մոտ 150 մմ)։ Զմռանը գրեթե ամենուրեք առաջանում է հաստատուն ձնածածկույթ, որը պահպանվում է 60-ից (հվ–ում) մինչև 280 օր (հս–ում)։ ժամանակակից սառցային ծածկույթը արկտիկական կղզիներում 56 հզ․ կմ² է, լեռնային շրջաններում՝ ավելի քան 3500 կմ² (գլխավորապես Կովկասում, Ալթայում, Սայաններում, Հս–Արլ․ Սիբիրում և Կամչատկայում)։
Ներքին ջրերը։ ՌՍՖՍՀ–ում կա մոտ 120 հզ․ գետ (10 կմ–ից ավելի երկարությամբ), որոնց ընդհանուր երկարությունը ավելի քան 2,3 մլն կմ է։ Գետերի Մեծ մասը պատկանում է Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսի ավազանին՝ Հս․Դվինան, Պեչորան, Օբը՝ Իրտիշի հետ, Ենիսեյը, Լենան, Ինդիգիրկան, Կոլիման ևն, Խաղաղ օվկիանոսի ավազանին՝ Ամուրը, Անադիրը, Պենժինան ևն, Ատլանտյան օվկիանոսի ավազանին՝ Դոնը, Կուբանը, Նևան ևն, ներքին հոսքի ավազանին (Կասպից ծովին)՝ Վոլգան։ Տարեկան հոսքի ընդհանուր ծավալը մոտ 4000 կմ³ է։ ՌՍՖՍՀ–ում կա մոտ 2 մլն լիճ։ Ամենախոշորներն են Կասպից, Բայկալ, Լադոգա, Օնեգա, Թայմիր լճերը, ջրամբարները՝ Իրկուտսկի, Վերին Ավիրյան, Կոլյբիշևի, Բուխտարմայի, Բրատսկի։
Հողերն ու բուսականությունը: Հարթավայրերում հողերը և բուսականությունը դասավորված են հս–ից հվ․ զոնաներով։ Արկտիկական անապատային բուսականությունը փոխվում է մամռաքարաքոսային և թփուտային (գաճաճ կեչի, ուռի) տունդրայի, որը առաջացել է տունդրայի թթու, սովորաբար գլեյացած հողերի վրա։ Անտառատունդրայի զոնային բնորոշ են տունդրային, գլեյան, թույլ պոդզոլային և գլեյատայգային սառած հողերը, որոնց վրա տարածված են կեչու, եղևնու և խեժափիճու նոսր անտառները։ Անտառային զոնան (տարածքի 1/2-ից ավելին) ստորաբաժանվում է հս․ տայգայի և հվ. խառն անտառների ենթազոնաների։ Պոդգոլային հողերի վրա գերիշխում են մուգ ասեղնատերև տայգան (եղևնի, եղևին, մայրի) և սոճու անտառները։ Ենիսեյից արլ․ սառած հողերի վրա տարածված է խեժափիճուց կազմված բաց գույնի ասեղնատերև տայգան, Հեռավոր Արևելքում՝ եղևնուց և եղևինից կազմված տայգան։ խառն անտառների ենթազոնան ներկայացված է ճմապոդզոլային հողերի վրա աճող ասեղնատերև ծառատեսակներով՝
