Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 2.djvu/559

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Jump to navigation Jump to search
Այս էջը սրբագրված չէ

Լ․ Ի․ Բրեժնե ման գործիչ, ՍՄԿԿ ԿԿ–ի գլխավոր քար– տուղար, ԿԿ–ի քաղբյուրոյի անդամ։ Սովե– տական Միության մարշալ (1976-ից), ՍՍՀՄ պաշտպանության խորհրդի նախագահ։ ՍՄԿԿ անդամ 1931-ից։ 1927-ին ավարտել է Կուրսկի մելիորատիվ–հողաշինարարա– կան տեխնիկումը։ Որպես հողաշինարար աշխատել է Բելոռուսիայում, Կուրսկի նահանգում, Ուրալում։ 1935-ին ավարտել է Դնեպրոձերժինսկի մետալուրգիական ինստ–ը և աշխատել տեղի մետալուրգիա– կան գործարանում որպես ինժեներ։ 1937-ին ընտրվել է Դնեպրոձերժինսկի քաղսովետի գործկոմի նախագահի տե– ղակալ, 1938-ի մայիսից՝ ՈւԿ(բ)Կ Դնեպ– րոպետրովսկի մարզկոմի բաժնի վարիչ, 1939-ի փետրվարից՝ քարտուղար։ 1941 – 1945-ին ծառայել է սովետական բանա– կում, եղել է Հարավային ռազմաճակատի քաղվարչության պետի տեղակալ, 18-րդ բանակի քաղվարչության պետ, Չորրորդ Ուկրաինական ռազմաճակատի քաղվար– չության պետ։ 1943-ին Բ–ին շնորհվել է գեներալ–մայորի կոչում։ Մասնակցել է մարտական գործողությունների Կովկա– սում, Ղրիմում, Ուկրաինայում, ինչպես նաե Չեխոսլովակիայի, Լեհաստանի, Հունգարիայի ազատագրման համար մըղ– ված մարտերին։ 1946-ի օգոստոսից եղել է Զապորոժիեի, 1947-ի նոյեմբերից՝ Դնեպ– րոպետրովսկի մարզկոմի առաջին քար– տուղար, 1950-ի հուլիսից՝ Մոլդավիայի կոմկուսի ԿԿ–ի առաջին քարտուղար։ ՍՄԿԿ XIX համագումարում ընտրվել է ՍՍԿԿ ԿԿ–ի Նախագահության անդամու– թյան թեկնածու և ԿԿ–ի քարտուղար։ 1953-ի մարտից մինչև 1954-ի փետրվարը եղել ,է սովետական բանակի և ռազմա– ծովային նավատորմի գլխավոր քաղվար– չության պետի տեղակալ, 1954-ի փետըր– վարից՝ Ղազախստանի կոմկուսի ԿԿ–ի երկրորդ, 1955-ի օգոստոսից՝ առաջին քարտուղար։ ՍՄԿԿ XX համագումարում Բ․ ընտրվել է ՍՄԿԿ ԿԿ–ի անդամ, Նախա– գահության անդամության թեկնածու և ՍՄԿԿ ԿԿ–ի քարտուղար, 1957-ի հունիսից՝ ՍՍԿԿ ԿԿ–ի Նախագահության անդամ։ ՍՍՀՄ Գերագույն սովետի V գումարման V նստաշրջանում (1960-ի մայիս) ընտրվել է ՍՍՀՄ Գերագույն սովետի Նախագահու– թյան նախագահ, 1963-ի հունիսից՝ ՍՄԿԿ ԿԿ–ի քարտուղար։ 1964-ի հոկտեմբերին Բ․ ընտրվել է ՍՄԿԿ ԿԿ–ի առաջին քար– տուղար, 1966-ի ապրիլից՝ ՍՄԿԿ ԿԿ–ի գլխավոր քարտուղար։ Բ․ ՍՍՀՄ III–IX գումարումների Գերագույն սովետի դե– պուտատ է, նրա Նախագահության ան– դամ։ 1961-ին Բ–ին շնորհվել է սոցիալիս– տական աշխատանքի, 1966-ին՝ Սովետա– կան Միության, 1973-ին՝ Չեխոսլովակիա– յի Սոցիալիստական Հանրապետության, Բուլղարիայի ժողովրդական Հանրապե– տության հերոսի կոչում, պարգևատրվել է ԳԴՀ բարձրագույն՝ «Կարլ Մարքս» շքանշանով (1974), Կուբայի Հանրապե– տության՝ «իյոզե Մարտի» (1974), ԼԺՀ «Վիրտուտի միլիտարի» (զինվորական արիության) շքանշաններով (1974), ՄԺՀ պատվավոր քաղաքացու Ոսկե աստղի շքանշանով, արժանացել է «ժողովուրդ– ների խաղաղությունն ամրապնդելու հա– մար» միջազգային լենինյան մրցանակի (1973)։ Պարգևատրվել է Ֆ․ Ժոլիո–Կյու– րիի անվան խաղաղության ոսկե մեդալով (1975), Լենինի չորս, Կարմիր դրոշի երկու և այլ շքանշաններով։ Ի նշանավորումն Մովետական Միության հերոս և սոցիալիստական աշխատանքի հերոս Բ–ի մարտական և աշխատանքա– յին ակնառու ծառայությունների, ծննդա– վայրում՝ Դնեպրոձերժինսկ քաղաքում կանգնեցվել է Բ–ի բրոնզե կիսանդրին, որի բացումը տեղի է ունեցել 1976-ի մա– յիսի 8-ին։ Երկ․ Լենինյան կուրսով։ ճառեր և հոդ– վածներ, հ․ 1–4, Ե․, 1970–74։ Սովետական Հայաստանի 50 տարին, Ե․, 1970։ Կուսակցա– կան շինարարության ակտուալ պրոբլեմների մասին, Ե․, 1973։ Աշխատավորների կո– մունիստական դաստիարակության մասին։ ճառեր և հոդվածներ, Ե․, 1974։

ԲՐԵԻԼԱ, Բ ր ա ի լ ա (Braila), քաղաք Ռումինիայում, Դանուբ գետի ձախ ափին, Բրեիլա գավառի վարչական կենտրոնը։ 151,7 հզ․ բն․ (1970)։ Տրանսպորտային հանգույց է, նավահանգիստ Դանուբի ափին։ Զարգացած է ծանր մեքենաշինու– թյունը, մետաղամշակությունը, սննդի, Բրեիլայի հայկական Ս․ Աստվածածին եկե– ղեցին (1868) տեքստիլ, կարի, ցեմենտի, փայտամշակ– ման արդյունաբերությունը, ձկնորսու– թյունը։ Բ․ հիշատակվում է XIV դարից։ 1544-ին քաղաքը գրավել են թուրքերը, 1839-ին մտել է Վալախիայի կազմի մեջ։ XVII դ․ քաղաքում հիշվում է հայկ․ գաղթավայր։ 1792-ին Բ․ է այցելել ռուսահայ թեմի առաջնորդ Հովսեփ Արղությանը։ XIX դ․ սկզբին այդտեղ եղել է 20 տուն հայ բնա– կիչ, իսկ 1889-ին՝ 50 տուն (չհաշված Հա– յաստանից եկած պանդուխտները)։ Բնա– կիչները հիմնականում զբաղվել են առև– տրով և արհեստներով, ունեցել եկեղեցի (Ս․ Աստվածածին)՝ կառուցված 1868-ին։ Գործել է հայկ․ դպրոց և մանկապարտեզ։ 1890-ական թթ․ Բ–ի հայ բնակիչները նյու– թական օժանդակություն են ցույց տվել արևմտահայությանը։ 1922-ին հայերը հիմ– նել են գորգերի գործանոցներ։tXXtդ․ կազմակերպել են մի շարք ընկերություն– ներ, այդ թվում՝ «Կարմիր խաչի» (1902), «Աղքատախնամ» (1925), «Արարատ» (1933)։ 1956-ին ստեղծվել է «Հայաստան– յան ճակատ» առաջադիմական կազմակեր– պության մասնաճյուղ, որը տեղացի հա– յերին ծանոթացրել է Սովետական Հայաս– տանի կյանքին։ 1948-ին Բ․ ունեցել է 140 հայ բնակիչ (քաղաքում այժմ էլ կան հա– յեր)։ Բ–ում է ծնվել ռում․ նոր գրականու– թյան նշանավոր դեմք, հայազգի Կարապետ Իբերիլեանուն (1871 – 1936), որի ծննդյան 100-ամյակը նշել է ՑՈւՆԵՍԿՕ–ն։ Ս․ Քոչանշյան

ԲՐԵՒԻ, Պ ր և խ ի, գյուղ Արևմտյան Հայաստանում, Չմշկածագի գավառում, Թաղարա գետի ափին։ XX դ․ սկզբին ուներ 14 տուն հայ բնակիչ։ Զբաղվում էին երկ– րագործությամբ և անասնապահությամբ։ Կար եկեղեցի (Ս․ Գևորգ)։ Բնակիչները տեղահանվել են առաջին համաշխարհա– յին պատերազմի տարիներին։ Նրանց մի մասը զոհվել է, փրկվածները տարա– գրվել են օտար երկրներ։ ԲՐԵՒ»Տ (Brecht) Բերթոլդ (10․2․1898, Աուգսբուրգ – 14․8․1956, Բեռլին), գեր– մանացի գրող, հասարակական, թատերա– կան գործիչ։ Հռչակվել է «Լեգենդ մեռած զինվորի մասին» (1918) սատիրական գոր– ծով և պիեսներով։ «Մարդը մարդ է» (1927), «Երեք գրոշանոց օպերա» (1928) պիեսնե– րում բացահայտել է տիրող կարգերի արատները։ Գերմանիայում ֆաշիստա– կան կարգեր հաստատվելուց հետո վտա– րանդվել է։ 1930-ական թթ․ կեսերից սկսել է մշակել «էպիկական թատրոնի» իր տե– սությունը։ Տարագրության տարիներին գրել է «Աարսափը և հուսահատությունը Երրորդ կայսրության մեջ» (1935–38) ռեալիստական տեսարանների շարքը։ «Գալիլեյի կյանքը» (1938–39), «Պարոն Պունտիլան և նրա սպասավոր Մատտին» (1940), «Շվեյկը երկրորդ համաշխարհա– յին պատերազմում» (1944) «Կովկասյան կավճե բոլորակը» (1944) և այլ պիեսնե– րում արտահայտվել են Բ–ի ստեղծագոր– ծական սկզբունքները՝ ստեղծել թատրոն, Բ․ Բրեխտ որը «հանդիսատեսների մեջ արթնացնի ինքնուրույն քննադատական, հեղափո– խական մտածողություն»։ 1948-ին իր կնոջ՝ դերասանուհի Ե․ Վայգելի հետ Բ․ հիմ– նադրել է «Բեռլիներ անսամբլ» թատրոնը։