Կոմպլեքսից ոչ հեռու, գյուղի հվ․ մասում կան կառույցներ՝ Ս․ Գևորգ գմբեթավոր փոքր եկեղեցին (1254), Մխիթար Գոշի բնակարանի մնացորդները, նրա կիսա– վեր դամբարանը։ Տուշարձանախումբը վերանորոգվևլ է 1957–66-ին։ 1972-ին կոմպյեքսին կից ստեղծվել է թանգարան։ Գոշավանք, վարպետ Պողոսի «ասեղնագործ խաչքարը» (1291) Գրկ․ Թամանյան Ցոլ․ Ա․, Ագատ–յան Շ․ Ռ․, Գոշավանք, չափագրություններ և լուսանկարներ, Ե․, 1974։ Арутюнян В․ М․, Сафарян С․ А․, Памятники армянского зодчества, М․, 1951․ Ա․ Զար յան, Ի>․ Վաթինյան, Ա․ Ստեփան յան․ ԳՈՇԵ Ռիխարդ (24․7․1824, Նեունդորֆ– 28․10․1889, Տալլե), գերմանացի հայա–գետ։ 1863-ից՝ Տալլևի համալսարանի արլ․ գրականության և բանասիրության պրոֆեսոր։ 1847-ին Բեռլինում ևրաւոա– րակել է «Ներածություն հայկական լեզվի և ցեղի արիական բնույթի մասին» աշխա–տությունը, որտեղ, Պետերմանից և Վին– դիշմանից հետո, փորձել է ցույց տալ հա–յերենի իրանական լեզու լինելը և նրա կապը Փռյուգերենի հետ։ Այդ նպատակով կատարել է լեզվի, դիցաբանության և իրավունքի հարցերին առնչվող ստուգա– բանություններ, որոնցից շատերը սխալ են և ունեն սոսկ պատմական արժեք։
ԳՈՁՈՒՆՅԱՆ Միսաք (Քասիմ) (16․9․1863, Տալեպ – 1913, Կ․ Պոլիս), հայ գրող, հրապարակախոս, խմբագիր։ Սովորևլ է Կյուրինի ազգային և Այնթապի Կիլիկյաև վարժարաններում։ 1886-ին հաստատվել է Կ․ Պոլսում։ Աշխատակցել է «Տայրենիք», «Նոր դար», «Արևելյան մամուլ» պարբե–րականներին։ 1891-ին դարձել է «Ման– զումեի էֆքյար» հայատառ–թուրքերեն թերթի հրատարակիչ–խմբագիր, 1894-ից աշխատել է «Սաբահ» թերթում, հիմնել է «ժամանակ» թերթը (1908)։ «Քասիմ» ծած–կանունով «Մանզումեի» և «ժամանակ»-ի էջերում տպագրել է վեպեր ու պատմվածք–ներ Կ․ Պոլսի կյանքից, ինչպես նաև Գրի–գոր Նարեկացու «Մատյան ողբերգու–թյան» աշխարհաբար թարգմանությունը։ Երկ․ Կյանքի տեսարաններ (պատմվածք–ներ), Թ․, 1897։ Տունեն ներս, ԿՊ, (1907)։ Խորհրդավոր աղջիկը [ԿՊ, 1907]։ Կարապետ, ԿՊ, 1910։ ԳՈւՊԱԼ, Կոպալ, գյուղ Արևմտյան Տայաստանում, Բիթլիսի վիլայեթի Խնուս գավառում, իյնուսի բերդից մոտ 40 կմ հյուսիս–արևմոսոք։ 1915-ին ուներ 85 տուն բնակիչ, որից 65-ը՝ հայ, մնացածը՝ քուրդ։ Զբաղվում էին երկրագործությամբ, անաս–նապահությամբ, արհեստնևրով և առև– տրով։ Գյուղն ուներ եկեղեցի, դպրոց։ Տայ բնակիչները տեղահանվել են առա–ջին համաշխարհային պատևրազմի տա–րիներին։
ԳՈՊՋԱ (Gopcsa, Գոպջայան) Լասլո Տո– վակիմի [1865, Գեռլա (Տրանսիլվանիա, այժմ՝ Ռումիսիայում) – 1933, Գեռլա], հունգարական բանագետ, ազգագրագետ, ազգությամբ՝ հայ։ Իրավաբանական գիտ․ դ–ր։ Եղել է Տունգարիայի լուսավո–րության մինիստրության պետ․ քարտու–ղար։ Գրել է «Պալլաս» հունգ․ մեծ հանրա–գիտարանի հայերին վերաբերող հոդ–վածները։ Տրատարակել է «Տայկական առածներ» (1888), «Տայկական պաւոմը– վածքներ», «Տայկական հեքիաթներ» (1911), «Նամակներ Էրզրումից» (1924) գործերը։ 1922-ին լույս է ընծայել «Տայ ժողովուրդը» աշխատությունը։ Եղել է Բուդապևշտի հայոց եկևղեցական հոգա–բարձության առաջին նախագահը, Բու– դապեշտի հայկ․ գաղութի ղեկավար գոր–ծիչներից և Տունգարիայի հայկ․ միության հիմնադիրներից։ ԳՈ&ԱԲԱՇՅԱՆ Երվանդ Արշակի (ծն․ 14․6․1939, Տալեպ), հայ սովետական քան–դակագործ։ 1966-ին ավարտել է Երևանի գեղարվևստա–թատերական ինստ–ը։ Աշ–խատում է հաստոցային և մոնումենտալ դեկորատիվ արձանագործության մար–զերում։ Լավագույն գործերից են «Ծերու– նի» (1964, որձաքար, Արևելքի ժողո– վուրդների արվեստի թանգարան, Մոսկ– վա), «Սրբուհի» (1965, սև տուֆ), «Աղավ–նի» (1967, սև տուֆ), «Աբայ» (1969, սև տուֆ) դիմաքանդակները, «Զրույց» (1967, փայտ), «Տովվերգություն» (1968, փայտ) կոմպոզիցիանևրը, Երևանի «Անի» հյու–րանոցի ճակատի (1970, կարմիր տուֆ) Ե․ Գ ո ջ ա բ ա շ– յ ա ն․ Երևանի «Անի» հյուրանոցի ճակատի բարձրա–քանդակը (1970) և Դուշանբեի Արվեստի ինստ–ի շենքի ճակատի (1969–70, կարմիր տուֆ) բարձ–րաքանդակները, Տ․ Թումաևյանի կիսանդ–րին (1971, բազալտ) Կիրովակաևի հա–մանուն դպրոցի առջև։
ԳՈՌԻԹ, գյուղ Արևմտյան Տայաստանում, Դիարբեքիրի վիլայեթում, Գիարբեքիրից 2 կմ հարավ–արևելք։ XX դ․ սկգբին ուներ ավելի քան 100 տուն հայ բնակիչ։ Զբաղ–վում էին երկրագործությամբ և անասնա–պահությամբ (ջորեպանություն)։ Բնակիչ–ները դավանանքով կաթոլիկ էին, մեծ մասը՝ քրդախոս։ Կար մատուռ և վարժա–րան։ Բնակիչները տեղահանվել են և զոհ–վել 1915-ի ամռանը։
ԳՈՌԼՈՎԿԱ, քաղաք Ուկրաինական ՍՍՏ Գոնեցկի մարզում, Գոնեցկից 45 կմ հյու– սիս–արևելք։ 342 հզ․ բն․ (1975)։ Գոնբասի ինդուստրիալ խոշոր կենտրոններից է* Երկաթուղային և ավտոխճուղայիև հան–գույց է։ Զարգացած է քարածխի, ավտո– վերանորոգման, քիմ․, մեքենաշինական, շինանյութերի, սննդի արդյունաբերությու–նը։ Գործում են օտար լեզուների մանկա–վարժական ինստ․, Գոնեցկի պոլիտեխնի–կական ինստ–ի և համալսարանի հեռակա ֆակուլտետները, 7 միջնակարգ մասնա–գիտական ուսումնական հաստատություն–ներ։ Ունի պատմության թանգարան, պատկերասրաև։ Գ․ հեղափոխական ավանդույթների քաղաք է։ 1900-ին տե–ղի են ունեցել բանվորների հեղափոխա–կան ելույթներ, 1905-ին՝ զինված ապըս– տամբություն։ 1917–20-ական թթ․ Գ–ի բանվորները ակտիվ դեր են խաղացել ներքին հակահեղափոխական ուժերի և օտարերկրյա ինտերվենտների դեմ մղված պայքարում։ Քաղաքը հիմնադրվել է 1867-ին։
ԳՈՌՃԱՆ, Կ ո ր ճ ա ն, գյուղ Արևմըտ– յան Տայաստանում, իյարբերդի վիլայե–թի Չարսանջակ գավառում։ 1915-ին ուներ 20 տուն (160 հոգի) հայ բնակիչ։ Զբաղվում էին երկրագործությամբ և անասնապա–հությամբ։ Կար եկևղեցի (Ս․ Աստվածա–ծին)։ Բնակիչները տեղահանվել են առա–ջին համաշխարհային պատերազմի տա–րիներին։ Նրանց մևծ մասը զոհվել է, մի քանիսին հաջողվել է անցնել Արևելյան Տայաստան։ ԳՈՌՆ Ի, հայաբնակ ավան ՌՍՖՍՏ Կրաս– նոդարի երկրամասի Տուապսեի շրջանում, Նևոլկա գետի հովտում, շրջկենտրոնից 36 կմ հյուսիս։ Անտառտնտեսություն է։ Ունի սղոցարան, տարրական դպրոց, ակումբ, կինո, գրադարան, բուժկայան, կապի բաժանմունք։ Տիմնադրևլ են Սամ– սունից գաղթած հայերը, 1916-ին։ ԳՈՌՆ Ի ԼՈՈ, հայաբնակ գյուղ ՌՍՖՍՏ Կրասնոդարի երկրամասի Սոչիի Լազա– րևսկի շրջանում, շրջկենտրոնից 60 կմ հա– րավ–արևելք։ Սովետական տնտեսությունն զբաղվում է թեյի մշակությամբ, այգե–գործությամբ, ծխախոտագործությամբ, բանջարաբուծությամբ։ Ունի ութամյա դըպ– րոց, ակումբ, բուժկայան։ Տիմնադրել են Չարշամբայից և Տրապիզոևից գաղթած հայերը, 1885-ին։ ԳՈՌՆ Ի ԼՈՒՁ, հայաբնակ խուտոր ՌՍՖՍՏ Կրասնոդարի երկրամասի Ապշերոնսկի շրջանում, շրջկենտրոնից 17 կմ արևմուտք։ Անտառտնտեսություն է։ Տիմնադրել են շրջակա գյուղերից եկած հայևրը, 1947-ին։
ԳՈՌՆՈ ԱԼԹԱՅՍԿ (մինչև 1932-ը Ուլա– լա, 1932–48-ին՝ Օյրոտ–Տուրա), քաղաք,
ՌՍՖՍՏ Ալթայի երկրամասի Գոռնո Ալ– թայսկ Ինքնավար Մարզի կենտրոնը։ 39 հզ․ բն․ (1975)։ ԳՈՍ, մեծ թմբուկ։
ԳՈՍԵԿ (Gossec) Ֆրանսուա ժոզեֆ (1734– 1829), ֆրանսիացի կոմպոզիտոր և ման–կավարժ (ազգությամբ բելգիացի)։ Ֆրանս, ինստ–ի անդամ (1795-ից)։ Գ․ ֆրանսիա–կան սիմֆոևիզմի նախահայրն է– Դրել Է
