ների մի խումբ, այդ թվում՝ Ս․ Ալավերդ– յանին։ 1919-ի ապրիլին Ե–ում հիմնը– վեց երիտասարդական մարքսիստական <Սւկարւուսկ» խմբակը՝ Ղ, Ղուկասյանի, Ա․ Խանջյանի և Ա․ Բուդաղյանի ղեկավա–րությամբ։ Սեպտեմբերին Ե–ում տեղի ունեցավ Տայաստանի կոմունիստական կազմակերպությունների ներկայացուցիչ–ների անլեգալ խորհրդակցություն, որ–տեղ ընտրվեց ՌԿ(բ)Կ Տայաստանի կոմիտեն՝ Արմենկոմը։ Տայաստանի բոլ–շևիկների համակուսակցական անլեգալ կոնֆերանսը, որ կայացավ Ե–ում 1920-ի հունվարին, խնդիր դրեց զինված ապըս– տամբությամբ տապալելու դաշնակների ու օկուպանտների լուծը և հաստատելու սովետական կարգեր։ Ե–ի աշխատավոր–ները «Կեցցե՛ սոցիալիստական հեղափո–խությունը» լոզունգով տոնեցին 1920-ի Մայիսի 1–ը։ 1920-ի աշնանը սովետական իշխանու–թյան համար պայքարը լայն թափ ստա–ցավ։ Նոյեմբերի վերջին Իջևանի և Գիլի– ջանի աշխատավորությունը ապստամբեց դաշնակցական կառավարության դեմ։ Վ․ Ի․ Լենինի ցուցումով Տայաստանի բանվորներին և գյուղացիներին օգնու–թյան եկան 11-րդ կարմիր բանակի զորա–մասերը։ Ապստամբները այդ զորամասե–րի հետ մեկտեղ շարժվեցին դեպի Ե․։ 1920-ի դեկտ․ 4-ին նրանք մտան Ե․, որը դարձավ Տայկական Սովետական Սո–ցիալիստական Տանրապետության մայ–րաքաղաքը։ Փետրվարյան խռովության օրերին (1921) դաշնակներին հաջողվեց գրավել Ե․, սակայն ապրիլի 2-ին կարմիր զորքե–րը նորից մտան Ե․։ Ե․ ձեռնամուխ եղավ վերականգնելու քայքայված տնտեսու–թյունը։ 1920–21-ին մեծ աշխատանք կա–տարվեց կազմակերպելու սովետական պետական ապարատը, ազգայնացնելու խոշոր արդյունաբերությունը, գործի գցե–լու արտադրական ձեռնարկությունները, վերջ տալու սովին ու համաճարակին, բացելու դպրոցները, կարգի բերելու ջըր– մուղը, մաքրելու վւողոցները, ևրապա– րակները ևն։ 1921-ին կազմակերպվեց <Արւսրւաո> տրեստը, որը միավորեց գի– Աշխատավորների մի–տինգը Երևանում սո–վետական կարգերի հաստատման առթիվ, 1920 թ․ Երևանի աշխատավորները ողջունում են նու–կոնյակի արտադրության ձեռնարկու–թյունները։ Իր աշխատանքը ծավալեց Ե–ի կուսակցական կազմակերպությունը։ «Արարատ» գործարանում, երկաթուղային կայարանում, տպարաններում, տաս–նյակ այլ հիմնարկ–ձեռնարկություններում ստեղծվեցին կոմբջիջներ։ 1921-ի հունվա–րին կայացավ Ե–ի կուսկազմակերպության 1-ին կոնֆերանսը, որը սահմանեց կազ–մակերպության անելիքները, ընտրվեց ՏԿ(բ)Կ Երևանի քաղաքային կոմիտե։ 1921-ի հունվարին Ե–ում գումարվեց ՏԿ(բ)Կ 1-ին համագումարը, ապա՝ բանվորական, գյուղացիական և կարմիրբանակային պատգամավորների սովետների 1-ին հա–մագումարը։ Կուսակցական և սովետա–կան մարմինների կազմակերպմամբ պայ–մաններ ստեղծվեցին մոբիլիզացնելու աշ–խատավորների ուժերը, վերականգնելու քայքայված տնտեսությունը։ 1923–24 11-րդ կարմիր բանակի մուտքը, 1920 թ․ տնտ․ տարում Ե–ի համար առաջին ան–գամ կազմվեց կայուն պետական բյու–ջե։ Տաղթաևարելով սովն ու համաճարա–կը, առաջընթացի ճանապարհին եղած դժվարությունները՝ Ե․ երկրի ևետ մեկ–տեղ թևակոխեց սոցիալիստական շինա–րարության նոր փուլ։ 1924-ի հունվ․ 27-ին Ե–ի աշխատավորների սգո միտինգում հրապարակվեց ՏԱՍՏ կառավարության որոշումը մայրաքաղաքում կառուցվող կենտրոնական հրապարակը Վ․ ի․ Լենինի անունով կոչելու մասին։ 1920-ական թթ․ 2-րդ կեսից սկսած Ե–ում հիմնադրվեցին արտադրության նոր ճյու–ղեր։ 1926–27-ին շարք մտան արդյունա–բերության և էներգետիկայի առաջին խո–շոր ձեռնարկությունները, «Երգէս–1»-ը, կարբիդի, ձեթ–օճառի, մեխանիկական, բամբակազտիչ, հացի գործարանները, փայտամշակման, կոշիկի, կարի ֆաբրի–կաները, մսի կոմբինատը։ 1933-ին սկսվեց կաուչուկի գործարանի շինարարությու–նը» որը դարձավ ՍՍՏՄ հարվածային կառույցներից մեկը։ 1936-ին կառուցվեց ՔանաքեռգԷսը։ Ստեղծվեցին մեքենաշի–նության, շինանյութերի արտադրության ձեռնարկություններ, աճեց թեթև և սննդի արդյունաբերության արտադրանքը։ Ե–ի արդյունաբերության համախառն արտա–դրանքը 1940-ին, 1928-ի համեմատու–թյամբ, ավելացավ 19 անգամ։ Բարձր տեմպերով էր զարգանում ծանր արդյու–նաբերությունը, որի արտադրանքի ծա–վալն աճևց համարյա 450%-ով։ Ե–ում ստեղծվեց ժամանակակից քաղաքային տնտևսություն, ծավալվեց ջրմուղի, կոյու–ղու, բնակելի տների, դպրոցների, վար–չական շենքերի շինարարությունը, գոր–ծարկվեց տրամվայը։ ՍՍՏՄ ժող․ տնտե–սության զարգացման նախապատերազմ–յան պլանների հաջող կատարումը, երկ–րի ինդուստրացման լենինյան քաղաքա–կանության իրագործումը արմատապես
