Կ–ի համար այն հավասար է հաղորդման ա ռավելագույն արագությանը՝ C= max[H(x) – H(x|y)], որտեղ H(x)^ մուտքի «այբուբենը» բնո– րոշող էնտրոպիան է, H(x/y)-^ միշին ոչ հուսալիությունը գնահատող պայմանա– կան էնտրոպիան (տես նաև Ինֆորմա– ցիայի տեսություն):
ԿԱՆԱԼ ԿԱՊԻ, կանալ հաղորդ– ման, տեխնիկական սարքեր և ֆիզի– կական միշավայր, որտեղ ազդանշանները տարածվում են հաղորդչից (ինֆորմա– ցիայի աղբյուրից) դեպի ընդունիչ (ին– ֆորմացիա ստացողը): Ըստ հաղորդվող ինֆորմացիայի տեսակի լինում է հեռա– գրական, հեռախոսային, ռադիոհաղորդ– ման, հեռուստա–մեխանիկական են, ըստ կապի գծերի կամ հաղորդման գծերի տիպի՝ հաղորդալարային, ռադիո, ռա– դիո՜ռելեային ևն (տես նաև Բազմականա– չային ռադիոկապ):
ԿԱՆԱԼԷՏՏՈ (Canaletto) (իսկականը՝ Կանալ, Canal) Զովաննի Ա ն տ ո– ն ի ո (1697–1768), իտալացի նկարիչ: ճարտարապետական բնապատկերի (այսպես կոչված՝ վեդուտների) վարպետ: Հիմնականում աշխատել է Վենետիկում, մասամբ՝ Հռոմում և Լոնդոնում: Ստեղծել է բնանկար–համայնապատկերներ՝ ճար– տարապետական անսամբլներ, վենետիկ– յան հուշարձաններ և քաղաքային կյանքի գունեղ դրվագներ: ՍևԿանալետտո. «Հրապարակ Վենետիկի Սան Ջովաննի է Պաոլո եկեղեցու սաջն» (մոտ 1725, Դրեզդենի պատկերասրահ)
ԿԱՆԱՅԱՆ Արդվարդ Խաչատուրի [ծն.
15(28).11.1910, Թիֆլիս ], հայ սովետական
ճարտարապետ: 1943-ից դասավանդում է
Երևանի գեղարվեստի ուսումնարանում:
ՀՍՍՀ վաստ. ճարտարապետ (1971):
1932-ին ավարտել է Երևանի շինարարա–
կան ինստ–ը (1933–35-ին՝ դասախոս):
ՀԽՍՀ Ժողկոմխորհին առընթեր ճարտ.
գործերի վարչությունում եղել է հուշար–
ձանների պահպանության բաժնի ավագ
ճարտարապետ (1944–47): 1Ձ5^-ից աշ–
խատում է Հայարդնախագիծ ինստ–ում
(1957-ից՝ նախագծի գլխավոր ճարտարա–
պետ): Նրա նախագծերով են կառուցված
Գորիսի կինոթատրոնը (1953), էշմիածնի
մարզադաշտը^(1958), Լենինականի «Ան–
տառային» շրշանի բնակելի առաջին թա–
ղամասը (1958–64), ճանապարհաշինա–
րարական մեքենաշինության գործարանի
ինժեներական և 2 արտադրական մսանա–
շենքերը (1965), Կիրովականի քիմկոմ–
բինատի պրոֆիլակտորիումը (1976, հա–
մահեղինակ՝ Աշոտ Կանայան), պիոներա–
կան ճամբարներ ու բնակելի տներ, Երե–
վանի ժամացույցի գործարանի մանկա–
պարտեզը (1953) ևն:
ԿԱՆԱՅԱՆ Արդվարդ Մկրտչի [1(13).4.
1884, Իգդիր –20.10(2.11).1905, Օդեսա],
հայ հեղափոխական: Ավարտել է (1904)
Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանը, սովորել
(1904–05) Օդեսայի համալսարանի իրա–
վաբանական ֆակուլտետում: ճեմարա–
նում Հ. Համբարձումյանի, Մ. Սվեշնիկյա–
նի, Գ. Կարախանյանի, Վ. Տերյանի,
Պ. Մակինցյեւնի և այլոց հետ կազմակեր–
պել է (1899) գրական–հասարակական
խմբակ, լույս ընծայել «Մտուդիում» և այլ
ուսանողական հանդեսներ: Այդ շրջանում
ընդգրկվել է հեղափոխական սոցիալ–
դեմոկրատական շարժման մեշ: 1905-ին
Օդեսայում մասնակցել է սևհարյուրա–
կայինների դեմ ուսանողական ցույցերի
կազմակերպմանը և զոհվել զինված ընդ–
հարման ժամանակ:
ԿԱՆԱՅԱՆ Դրաստամատ Մարտիրոսի,
Դ ր ո [1(13).5.1883, Իգդիր –8.3.1956,
Բոստոն], դաշնակցական գործիչ: Մովո–
րել է Երևանի ռուս. գիմնազիայում,
1904-ին ընդունվել է զինվորական ուսում–
նարան, բայց լրիվ դասընթացը չի ավար–
տել: 1905–06-ին մասնակցել է ազգա–
միջյան (հայ–թաթարական) ընդհարում–
ներին: 1908-ին անցել է Արևմտյան Հա–
յաստան՝ Բայազետ: Առաջին համաշխար–
հային պատերազմի սկզբին վերադարձել
է Իգդիր և նշանակվել կամավորական
գնդի հրամանատար: 1917-ի վերջերին
Ազգային խորհուրդը նրան նշանակել է
Հայկ. կորպուսի կոմիսար: Կ. 1918-ի
հայ–վրացական ընդհարումների ժամա–
նակ Լոռու խմբավորման հրամանատարն
էր: 1920-ի նոյեմբերին մտել է Մ. Վրաց–
յանի գլխավորած դաշնակցական կառա–
վար ութ յա՛ս կազմի մեշ՝ որպես ռազմ.
նախարար: Հայաստանում սովետական
կարգերի հաստատումից հետո նպաստել
է դաշնակների 1921-ի Փետրվարյան խռո–
վության կազմակերպմանը: Այնուհետև՝
սպիտակ վտարանդի: Երկրորդ համաշ–
խարհային պատերազմի տարիներին
գործակցել է գերմանական ֆաշիստներին:
ԿԱՆԱՅԱՆ Խաչատուր Մկրտչի [27.10(8.
11).1881, Իգդիր –22.1.1976, Երևան], հայ
մանկավարժ, լեզվաբան, հասարակական
գործիչ: Պրոֆեսոր (1967): Մովորել է
էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում (1896–
1905): 1905–21-ին որպես ուսուցիչ աշ–
խատել է Երևանի, Իգդիրի, Թիֆլիսի դըպ–
րոցներում: Դսասփւոսել է Երևանի հա–
մալսարանում (1934–1936), հայկական
մանկավարժական (1934–41, 1946–49,
1969–76), հայկական հեռակա մանկա–
վարժական (1938–41, 1946–69. 1957-ից՝
հայոց լեզվի ամբիոնի վարիչ) ինստ–նե–
րում: Հիմք է դրել հայ գրողների լեզվա–
ոճի գիտական ուսումնասիրությանը:
Մասնակցել է ՀՄՄՀ–ում անգրագիտու–
թյան վերացման, դպրոցների ու բուհերի
ուս. ծրագրերի, դասագրքերի (5–7-րդ
դասարաններ) հրատարակման գործին:
Պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր
դրոշի շքանշանով (1961), Աբոփան 2
մեդալով (1969, 1972):
Խ. Մ. Կանայան
Հ. Մ. Կանայան
Գրկ. Աճաոյան Հ., Խաչատուր Կանա–
յան, Ավետիք Իսահակյանի բանասեղծու–
թյունների լեզուն, «ՍԴ», 1941, JMs 1:
ժ. Հարությունյան
ԿԱՆԱՅԱՆ Հայկ Մկրտչի [4( 16).2.1875,
Իգդիր –10.8.1950, Երևան], հայ ակնա–
բան–վիրաբույժ, ՀՄՄՀ վաստ. բժիշկ
(1947): 1905-ին ավարտել է Օդեսայի
համալսարանի բժշկ. ֆակուլտետը: Աշ–
խատել է Օդեսայում, Բեսարաբիայում,
Վլադիկավկազում (այժմ՝ Օրջոնիկիձե)
և Բաքվում: 1925-ից դասախոսել է Երևա–
նի համալսարանի բժշկ. ֆակուլտետում,
կազմակերպել աչքի հիվանդությունների
ամբիոն և կլինիկա: Մշակել է միջոցա–
ռումներ Հայաստանում աչքի հիվանդու–
թյուններով (հատկապես՝ տրախոմա) տա–
ռապողներին ժամանակին հայտնաբերե–
լու և բուժելու համար: Ռուսերենից թարգ–
մանել է Ա. Ա. Կրյուկովի և Վ. Պ. Օդին–
ցովի «Աչքի հիվանդությունների դասըն–
թաց»^ (Ե., * 1937):
ԿԱՆԱՅԱՆ Մտեփան Մկրտչի [25.12.1860
(6.1.1861), Իգդիր –8.10.1936, Երևան],
բանասեր–պատմաբան, մանկավարժ:
ՀՄՄՀ գիտության և արվեստի ինստ–ի
(1930-ից՝ ՀՄՄՀ գիտությունների ինստ.)
իսկական անդամ (1925): Մովորել է Իգդի–
րի Վարդանյան–Շուշանյան ՝դպրոցում,
1874–83~ին՝ էշմիածնի Գեորգյան ճե–
մարանում, Դորպատի, Ցյուբինգենի,
Մյունխենի, Մտրասբուրգի համալսա–
րաններում: 1888–89-ին Հունաստանում
ուսումնասիրել է դասական լեզուներ:
1891–93-ին և 1896–1914-ին Գևորգյան
ճեմարանում ավանդել է հայոց ընդհանուր
պատմություն և գերմաներեն: 1893–
1896-ին դասավանդել է Թիֆլիսի Ներսիս–
յան և Շուշիի թեմական դպրոցներում,
1920–22-ին եղել է Հայաստանի հանրա–
յին գրադարանի վարիչ, 1927-ից՝ ՀՍՍՀ
գիտության և արվեստի ինստ–ի գիտ.
քարտուղար: Աշխատակցել է հայ և օտար
պարբերականներին, գրել հայ ժողովրդի
պատմության, ազգագրության, Հայաս–
տանի պատմական աշխարհագրության
վերաբերյալ, ինչպես և պատմաբանասի–
րական ու բանագիտական աշխատու–
թյուններ [«Ցուցակ հայերեն ձեռագրերի
Թիֆլիսի Ներսիսյան հոգևոր դպրանոցի»,
1893, «Lehrbuch der Neuesarmenischen
Literatursprachen», 1902 («Հայ գրական
նոր լեզվի ձեռնարկ», հայագետ Ֆ. Ն.
Ֆինկի հետ), «Մամիկոնյանց պատմու–
թյուն»-ը («Արարատ», 1906–07)]: Հատ–
կապես արժեքավոր են «Զոջանց տան
Մասմա ծռեր. Գավիթ և Մհեր ազգային
ժողովրդական վեպի պատմականը»
(1907) և «Զոջանց տուն կամ Սասմա ծռեր
