կալիական և հողալկալիական մետաղներում, որոնցում մագնիսական մոմենտ ունեն միայն ազատ էլեկտրոնները։ Պ․ պայմանավորված է նաև միջուկային մագնիսական մոմենտներով (միջուկային Պ․)․ որոնց ներդրումը, սակայն, մոտ 10® անգամ թույլ է էլեկտրոնային մագնիսական մոմենտների ներդրումից և հնարավոր է հայտնաբերել միայն գերցածր ջերմաստիճանների տիրույթում՝ այն համակարգերում, որտեղ մագնիսական մոմենտ ունեն միայն միջուկները։
Տարբեր նյութերի Պ–յան, ինչպես նաե էլեկտրոնային պարամագնիսական ռեզոնանսի ուսումնասիրությունը հնարավորություն է տալիս որոշել առանձին ատոմների, իոնների, մոլեկուլների, միջուկների մագնիսական մոմենտները, հետազոտել բարդ մոլեկուլների կառուցվածքը, կատարել տեխնիկայում կիրառվող նյութերի նուրբ կառուցվածքային վերլուծություն։ Ֆիզիկայում պարամագնիսական նյութերն օգտագործվում են գերցածր ջերմաստիճանների ստացման համար։
Գրկ․ Абрагам А․, Ядерный магнетизм, пер․ с англ․, М․, 1963; Вонсовский С․ В․, Магнетизм микрочастиц, М․, 1973; Физика магнитных диэлектриков, Л․, 1974․ Մ․ Նշանյան
ՊԱՐԱՄԱՐԻԲՈ (Paramaribo), Սուրինամի մայրաքաղաքը։ Երկրի գլխավոր նավահանգիստն է Սուրինամ գետի ափին, գետաբերանից 20 կմ հեռու։ 150 հզ․ բն․ (1976)։ Առետրական կենտրոն է։ Կա ալյումինի, սննդի, փայտամշակման արդյունաբերություն։ Հիմնադրվել է 1640-ին։
ՊԱՐԱՄԵՏՐ (< հուն, napaiiexpcov – չափող, համաչափող), 1․ մաթեմատիկայում, մեծություն, որի արժեքները թույլ են տալիս որեէ բազմության տարրերը զանազանել մեկը մյուսից, օրինակ՝ դեկարտյան ուղղանկյուն կոորդինատական համակարգում хОу հարթության միավոր երկարությամբ, շառավղով բոլոր շրջանագծերի բազմությունը տրվում է (x–a)2+(y–b)2=l հավասարումով։ Ընդունելով՝ a=4, b=5, այդ բազմությունից առանձնացնում ենք որոշակի՝ (4,5) կենտրոնով (x–4)2+(y–5)2=1 շրջանագիծը։
2․ Տեխնիկայում, մեծություն, որ բնութագրում է պրոցեսի, երևույթի, համակարգի, տեխ․ սարքի որևէ հատկությունը․ օրինակ՝ մեխանիկական համակարգերում Պ–եր են զանգվածր, շփման գործակիցը, իներցիայի մոմենտը ևն։ էլեկտրական համակարգերի Պ–եր են հոսանքի ուժը, լարումը, դիմադրությունը, ունակությունը ևն։
ՊԱՐԱՄԵՏՐԱԿԱՆ ՌԵԶՈՆԱՆՍ, տես Պարամետրական տատանումներ։
ՊԱՐԱՄԵՏՐԱԿԱՆ ՏԱՏԱՆՈՒՄՆԵՐ, տատանումների պարամետրական գրգռում, տատանումներ, որոնք առաջանում են տատանողական համակարգի ֆիզիկական որևէ էներգաունակ պարամետրի մոդուլմամբ։ Պ․ տ․ հնարավոր են ինչպես էլեկտրական, այնպես էլ մեխանիկական տատանողական համակարգերում։ Պ․ տ․ առաջանում են այն դեպքերում, երբ համակարգի սեփական տատանումների (օ0 հաճախականության և պարամետրի փոփոխության С0ц հաճախականության հարաբերությունը (со0соս|) մոտ է լինում ո/2-ի(ո=1, 2, 3․․․)․ ամենաբարենպաստը сощ=2со0 պայմանն է։ Մեխանիկական Պ․ տ–ի ծագումը կարելի է բացատրել փոփոխական երկարության ճոճանակի օրինակով։ Քանի որ ճոճանակի տատանումների պարբերությունը կախված է թելի երկարությունից, ապա փոփոխելով վերջինս, ասենք, ճոճանակի սեփական տատանումների պարբերությունից երկու անգամ փոքր պարբերությամբ, հնարավոր է գրգռել Պ․ տ․։ Թելի ձգվածությունը նվազագույնն է տատանման ծայրակետերում և առավելագույնը՝ միջնակետում (ճոճանակի միջին դիրքում), հետևաբար, եթե թելը կարճացվի միջին դիրքում և երկարացվի ծայրակետերում, ապա առաջին դեպքում, ձգողության դաշտը հաղթահարելու համար արտաքին ուժի կատարած աշխատանքն ավելի մեծ կլինի, քան այն բացասական աշխատանքը, որ կատարվում է երկրորդ դեպքում։ Այսպիսով, պարբերության ընթացքում երկու անգամ ճոճանակին կհաղորդվի էներգիայի պաշար, և նրա պատահական փոքր տատանումները (ֆլուկտուացիաները) կուժեղացվեն։
էլեկտրական Պ․ տ–ի առաջացումը և ուժեղացումը կարելի է դիտարկել միակոնտուր համակարգի (օրինակ, կոնդենսատորի) միջոցով, որի ռեակտիվ պարամետրերից մեկը, ասենք, ունակությունը, մոդուլվում է արտաքին ուժով (այս դեպքում՝ արտաքին լարումով)։ Կոնդենսատորում կուտակված էներգիան՝ W=-y-Q2/C (Q-ն լիցքն է, C-ն՝ ունակությունը)։ Եթե ունակությունը նվազի ДС-ով (ДС< 0), կոնտուրին կհաղորդվի որոշակի էներգիա՝ ի հաշիվ այն աշխատանքի, որ կկատարի արտաքին (մոդոլլող) լարումը կոնդենսատորի շրջադիրների միջև գործող էլեկտրական դաշտի ուժերի դեմ։ Այդ է պատճառը, որ արտաքին շղթան երբեմն անվանում են մղմանշղթա։ Քանի որ Q=CU (Ս–ն լարումն է կոնդենսատորի շրջադիրների միջև), ապա էներգիայի աճին համեմատական կաճի նաև յարումը։ Եթե արտաքին ուժն ինչ–որ ձևով ակնթարթորեն հեռացնի շրջադիրներն այն պահերին, երբ կոնտուրի ողջ էներգիան կենտրոնացած է կոնդենսատորում, և վերադարձնի նախկին դիրքը այն պահերին, երբ կոնտուրի էներգիան կենտրոնացած է ինդուկտիվ կոճի մագնիսական դաշտում, ապա այդ պահերին արտաքին ուժն աշխատանք չի կատարի, քանի որ էլեկտրական դաշտ չկա։ Այսպիսով, արտաքին ուժը գործի է դրվում կոնտուրի սեփական տատանումների յուրաքանչյուր քառորդ պարբերությունից հետո։ Անշուշտ, էներգիայի հաշվեկշիռը կոնտուրի օգտին կլինի, և տատանումների ամպլիտուդը կաճի (Պ․ տ–ի ուժեղացում)։ Եթե էներգիայի աճը հավասարվի համակարգի կորուստներին, դրանում կհաստատվեն չմարող տատանումներ։ Այլ կերպ ասած, կոնտուրի պարամետրերի մոդուլումը մղման և սեփական հաճախականությունների համապատասխան հարաբերության դեպքում հավասարազոր է բացասական դիմադրության ներմուծման։
Մաթեմատիկորեն պարամեւարական համակարգերը նկարագրվում են փոփոխական գործակիցներով գծային դիֆերենցիալ հավասարումներով։ Նման խնդիրների խիստ դիտարկումը ցույց է տալիս, որ Պ․ տ–ի ուժեղացում ստացվում է (2օ)0/ո առնչության անգամ մոտավոր ապահովման դեպքում, այսինքն՝ հաճախականությունների որոշ տիրույթում։ ո–ի աճման հետ կնվազի կոնտուրին հաղորդվող էներգիայի քանակը, հետևաբար պետք է մեծացվի պարամետրական մոդոլլման խորությունը (ДС-ի չափը)։ Հաճախականությունների որոշ տիրույթում տատանումների ամպլիտուդի աճը, ռեզոնանսի համանմանությամբ, երբեմն անվանում են պարամետրական ռեզոնանս։ Սակայն սովորական և պարամետրական ռեզոնանսների միջև կան էական տարբերություններ։ Նախ, սովորական ռեզոնանսը հաստատվում է արտաքին լարման և սեփական տատանումների հաճախականությունների հավասարության դեպքում, իսկ պարամետրական ռեզոնանսը դիտվում է նաև (Օպ/ա0 տարբեր հարաբերություններ ապահովելիս, ընդ որում ւավագոլյն պայմաններն ստեղծվում են այն ժամանակ, երբ մղման հաճախականությունը սեփականի կրկնապատիկն է։ Բացի այդ, սովորական ռեզոնանսային կորը համեմատաբար սահուն է, մինչդեռ պարամետրական ռեզոնանսը (գրգռումը) իրագործվում է հաճախականհւթյունների խիստ սահմանափակ շերտում, որի եզրերի մոտ նկատվում է ամպլիտուդի կտրուկ անկում (ուղղանկյուն տեսքի հաճախային բնութագիծ)։
Տատանումների գրգռման պարամետրական սկզբունքը լայնորեն կիրառվում է ռադիոէլեկտրոնիկայում և քվանտային էլեկտրոնիկայում հատուկ գեներատորների ստեղծման համար, ինչպես նաև հաճախականությունների փոխակերպման (բաժանման, բազմապատկման) խնդիրներում։
Գրկ․ Кушнир В․ Փ․, Ферсман Б․ А․, Теория нелинейных электрических цепей․ М-, 1974․ Ռ․Ղազաբյան
ՊԱՐԱՄԵՏՐԻՏ (պարա․․․ և < հուն, jifjipa – արգանդ), հարարգանդաբորբ, արգանդը շրջապատող ճարպաշարակցական բջջանքի բորբոքում։ Հարուցիչներն են ստրեպտո–, ստաֆիլոկոկերը, աղիքային ցուպիկը։ Պ․ սկսվում է ծննդաբերությունից կամ վիժումից 2 շաբաթ հետո։ Նկատվում է ընդհանուր թուլություն, դող, ջերմաստիճանի բարձրացում 38–39°C, որովայնի ստորին հատվածի ցավեր ևն։ Բորբոքային ինֆիլտրատը հասնում է մինչև փոքր կոնքի պատերը, 1–2 շաբաթ անց, որպես կանոն, ինֆիլտրատը ներծծվում է։ Թարախակալումը լինում է հազվադեպ։
Բուժումը․ սուր շրջանում՝ հանգիստ, անտիբիոտիկներ, հակաբորբոքային միջոցներ, քրոնիկական ընթացքի դեպքում՝ ֆիզիոթերապևտիկ պրոցեդուրներ։
ՊԱՐԱՅԻՆ ԵՐԱԺՇՏՈՒԹՏՈՒՆ, պարը նվագակցող երաժշտություն։ Ցուրաքանչյուր պարի համար (օրինակ, վալսի, մազուրկայի) ստեղծվում են երաժշտության բնույթով
