1992-ի հունիսին ԻՎԿ անդամ երկրների արտգածնախարարների Ստամբուլի նիստում ԱՀ և Թուրքիայի ոյա տ վիրակությունները՝ ի դեմս արտգործն ա ս ա ոս ւներ Թ. Գասիմովի և Հ. Ձեթինի, գործունեություն են ծավալել մասնակիցների շրջանում հակահայկական դիրքորոշում ձևավորելու ուղղությամբ։ Ստամբուլում Ղարաբաղյան հակամարտության մասին առանձին բանաձև չի ընդունվել, սակայն ամփոփիչ հայտարարությունում ոյաշտպանվել է «Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության» խնդիրը, միջազգային հանրությանը կոտ է արվել «ճնշում գործադրեյ Հայաստանի վրա», որպեսզի վերջինս երաշխավորի փախստականների վերադարձը իրենց բնակավայրերը։ Սահմանների անձեռնմխելիության ու տարածքային ամբողջականության միջազգայնորեն ընդունված սկզբունքներին աջակցելու համատեքստում՝ իսլամական պետությունների արտգործնախարարները համերաշխություն հայտնեցին ԱՀ-ին։ Այս տեսակետը հիմնված էր ԱՀ-ի կանխակալ կարծիքի վրա և անտեսված էր ԱՀ-ի ագրեսիան ՀՀ-ի դեմ։ ԻՎԿ հետագա գագաթնաժողովներում ւկարաչի. 1993, Թեհարն, 1997) և իսլամական պետությունների արտգործնախսրայրների հանդիպումներում (Գվինեա, 1995, Ինդոնեզիա, 1996, Բոսկինա Ֆասո. 1999 և այլն) ընդունված փաստաթղթերը հիմնականում կրկնել են նախկինում ընդունված ձևակերպումները։
ԻՎԿ իր վերաբերմունքն է արտահայտել նաև ԼՂՀ նախագահական (1997 և 2002) և խորհըրդարանական ընտրությունների նկատմամբ՝ դրանք անվանել է «անջատողական շարժում, որը հսկողություն է սահմանել Ադրբեջանի Լեռնային Ղարաբաղի շրջանում»։
ԻՎԿ հակամարտության կարգավորումը դիտարկում է քաղաքական ճանապարհով՝ բանակցային գործընթացի միջոցով, սակայն հայկական կողմի անվերապահ զիջողներով։
Կազմակերպության շրջանակներում Թուրքիայից բացի, ակնհայտ ադրբեջանամետ գործունեություն են ծավալել նաև Պակիստանը, Սաոպյան Արաբիրսն. Բանգլադեշը։
Սկսած 2002-ից՝ Ղարաբաղյան հակամարտության հարցում կազմակերպության նախկին կոշտ դիրքորոշման մեջ տեղ են գտել որոշ տեղաշարժեր՝ ոչ հօգուտ ԱՀ-ի։ 2002-ի հունիսին իսլամական պետությունների արտգործնախարարների Խրաթումի (Սորդան) վեհաժողովում կոչէ արվել հակամարտությունը լուծել խաղաղ ճանապարհով՝ հարգելով դրացիական հարաբերությունները և միջազգայնորեն ճանաչված սահմանները, միաժամանակ ԱՀ-ին կոչ է արվել՝ հրաժարվելու Ղարաբաղյան հիմնախնդիրը ռազմական ճանապարհով լուծելու գաղափարից։
Տես նաև Իրանը և Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմը. Արաբական աշխարհը և Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմը։
Գրկ. Դեմոյան Հ., Ղարաբաղյան հակամարտությունը և թյուրքական գործոնը, Ե., 2002։ Փաշայան Ա., Իսլամական կոնֆերանս կազմակերպությունը, նպատակները, գործունեությունը, դիրքորոշումը Ղարաբաղյան հակամարտության նկատմամբ, Ե., 2003։
ԻՍՐԱՅԵԼՅԱՆ Դուսլան էդորարդի ծ. 19.10. 1961. գ. Բեոլաշեն (ԼԴՀ Մարտունիի շրջանրի ազատամարտիկ-հրամանատար։ ՊԲ ավագ լեյտենանտ (1996)։ 1980-82-ին ծառայել է ԽՍՀՍ ԶՈՒ-ում։ Ավարտել է Երևանի ժողովրդական տնտեսության ինստիտուտը (1988)։
1988-ի սեպտեմբեր-դեկտեմբերին եղել է ԻՊՈՒ-ի հրամանատափ՝ թիկունքի գծով տեղակալ. 1991-ի դեկտեմբեր 1992-ի հուլիսին՝ հատուկ հետախուզական ջոկատի հրամանատար։
1989-93-ին ծառայել է ԼՂՀ ազգային անվտանգության վարչությունում. 1993-97-ին՝ Կենտրոնական պաշտպանական շրջանի վաշտի հրամանատար. գումարտակի հրամանատարի տեղակալ։
1997-2000-ին՝ ԼՂՀ հարկային պետվարչության օպերատիվ-իրավաբանական բաժնի պետ, 2000-ի նոյեմբերից՝ «Գառնի» ՍՊԸ գործադիր տնօրեն։
1988-94-ին մասնակցել է Շուշիի (Սալիբեկլու. Շուշի). Լատինի («Սարդասխական միջանցք», «Տիգիկ-1», «Տիգիկ-2»«Քյոգլու դուզ» դիրքերը), Սարտունիի (Ղարադաղլու), Աղդամի (Աղդամ, Գյոգլիջա, Սաժա, Իլխչլար), Ֆիզուլիի (Սեյիդահմեդլի. Աբդորոսհմանլու, Հորադիզ) շրջանների ինքնապաշտպանական և ազատագրական մարտերին։ Արցախի պատերազմի վետերանների միության փոխնախագահ (1997)։
Պարգևատրվել է ԼՂՀ «Սարտական խաչ» 1ին աստիճանի շքանշանով։
Մ. Հարությունյան
ԻՎԱՆՅԱՆ Քփստափոր Իվանի (20.12.1920. Թիֆլիս - 30.8.1999. Ս. Պետերբուրգ), ռազմական գործիչ։ Խորհրդային բանակի հրետանու գեներալ-մայոր (1970)։ ՀՀ բանակի գենեորդլեյտենանտ (1993)։ Արցախի հերոս (հետմահու, 2000)։ Ավարտել է Թբիլիսիի հրետանային ուսումնարանը (1940). Սոսկվայի Ս. Ֆրունզեի
