Էջ:Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ հանրագիտարան (Karabakh Liberation War encyclopedia).djvu/22

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված չէ

մական ինքնաթիռ և 1 մսՄտավան ուղղաթիռ, մարտադաշտում թողել մեծ քանակությամբ հրազեն, զինամթերք և այլ նյութական պաշրաներ։

1992-ի փետրվար-մարտ ամիսներին ԼՂՀ ԻՊՈՒ մարտական գործողություններ են ծավալել Մարտակերտի շրջանի տարածքի ազատագրման և Ադրբեջանի ԶՈԼ Լաչին-քէլբաջարյան խմբավորման ջախջախման նպատակով։

Մարտակերտի շրջանում ԻՊՈՒ հակահարձակման Ա համառ մարտերի արդյունքում ազատագրվել է շրջանի մեծ մասը, հակառակորդի խմբավորումը ծանր պարտություններ է կրել ու ստիպված է եղել զիջել ռազմական նախաձեռնությունն ու մի շարք ռազմավարական բնագծեր։ Արմատական բեկումը ռազմաճակատի հյուսիսային հատվածում, կարճատև ու զորաշարժային մարտերը Ասկերանի, Մարտունիի և Լաչինի շրջաններում նպաստավոր պայմաններ են ստեղծել ռազմական հաջողությունը զարգացնելու համար։

Առաջնահերթ է դարձել ԼՂՀ շուրջն անվտանգության գոտի ստեղծելու խնդիրը, որի լուծումը ձեռնարկվել է նախ Քելբաջարի ուղղությամբ։

Քելբաջարի ռազմագործողությունը թելադրված էր նաև Մարտակերտի շրջանում ազատագրական մարտեր մղող ԻՊԱՐստորաբաժանումների թիկունքն ապահովելու, Լաչին-քելբաջարյան խմբավորման ջախջախման, ապա՝ խաղաղ բնակչության վերադարձի անվտանգության, Լաչինի միջանցքի վրա մշտական սպառնալիքի նվազեցման անհրաժեշտությամբ։ Քելբաջարի շրջանի ազատագրումը կարևու էր նաև Հայաստանի հետ ցամաքային կապի երկարդ ճանապարհի բացման, ինչպես նաև Օմարի բարձրադիր լեռնանցքում, ռազմական առումով նպաստավոր ու տիրապետող բնագծերում, ԼՂՀ հյուսիասրեմտյան սահմաններին հակառակորդի մշտական սպառնալիքին ավելի հուսալիորեն դիմագրավելու նկատառումներով։

Ոազմական գործողության հաջորդ փուլը Մարտակերտի շրջանի արևմտյան մասի ազատագրումն էր:

Մարտակերտի, Մրատունիի և Շուշիի ՊՇ-ների կողմից համատեղ անցկացված կայծակնային ռազմական գործողությունն ավարտվել է Ադրբեջանի ԶՈՒ Լաչին-քելբաջարյան խմբավորման ջախջախումով, ազատագրվել են երկու տասնյակից ավելի գյուղեր, ռազմավար վերցվել զենք ու զինամթերքմարտական տեխնիկա և մեքենաներ Օմարի լեռնանցքի վրա սահմանվել է կայուն վերահսկողություն։

Ռազմական հաջողություններին զուգընթաց, արտաղրատնտեսական, կառուցողական, վերականգնողական աշխատանքներ են ծավալվել նաև թիկունքում։ Վերականգնվել են Մարտակերտի շրջանի ազատագրված բնակավայրերն իրար կապող Աեյդիշեն-Ձլդրան-ԴրմբոնԳետավան ուղեհատվածը, Հադրութ-Կարմիր Շուկա խճուղին։ Ավարտին են հասցվել Հարավ և Կարմիր գյուղ բնակավայրերում ռադիոկապի, ինչպես նաև Ստերիանակերտ-Կիչան-ՁլդրանԴրմբոն-Հաթերք (Մաորանգի հիդրոհանգույց) կապի օդային հաղորդակցության գծի, Ատերիանակերտ-Մարտունի մալուխային գծի վերականգնման աշխատանքները։ էլեկտրական հոսանք է մատակարարվել Զլդրան գյուղին, կառուցվել է Մալիբեկլու-Մյուրիշեն 18–կիլոմետոսնոց էլեկտոսհաղորդազիծը, և հոսանքով ապահովվել է Մարտունիի շրջանի Բեոլաշենի ենթաշրջանը։

1993-ի մարտի 1-ից աշխատանքը վերսկսել է Ստեփանակերտի «Ղարմետաքս» կոմբինատը, նույն ամսվա կեսին՝ կոշիկի ֆաբրիկան։ Միաժամանակ գործարկվել են Ստեփանակերտի շինանյութերի կոմբինատը, մարմարե սալիկների արտադրամասը, վերապրոֆիլավորվել է արտադրա-