և ոգուն համապատասխան տեսակետներ:
Միայն այդպիսի աշխատանքի միջոցով է որ մենք ի վիճակի պիտի լինենք ազատվելու ոչ միայն ռուս պետականության ծանր լծից, այլ ռուսական կուլտուրայի ստրկությունից:
Բայց ի՞նչ է ռուսական կուլտուրան և ռուսական ոգին, որ աղբյուրն է այդ կուլտուրայի:
Ռուսական ոգին երկու ներհակ ծայրեր ունի:
Մեկը` մոլեգին մղումն է դեպի կոպիտ, բռնի ուժի և նրա պաշտամունքը: Այդ ձգտումը բնազդական, ես պիտի ասեմ, օրգանական և բնական արտահայտություն է ռուս ժողովրդի երակների մեջ առատորեն հոսող մոնղոլական արյան:
Մյուսը՝ երազուն է, մեղկ, տարտամ, խորհրդապաշտ (միստիկ), անգործնական, կամազուրկ: Դա ծնունդ է ռուսի սլավոնական արյան:
Մոնղոլական տարրը միշտ ակտիվ է ռուս ժողովրդի ոգու մեջ, մինչդեռ սլավոնականը գրեթե միշտ պասիվ, կրավորական: Այդ պատճառով հաղթողն էր գրեթե միշտ մոնղոլական տարրը:
Ցարական ռեժիմը մոնղոլական ոգու, մոնղոլական տարրի տիրապետությունն էր Ռուսաստանում:
Ռուսական ընդդիմադիր, ազատական հոսանքները սլավոնական տարրն էին ներկայացնում:
Այդ հոսանքները թույլ էին և անզոր հանդեպ ցարական ռեժիմի: Եվ նրանք երբեք չպիտի հաղթանակեին, եթե գերմանական պատերազմից և դավերից ուժասպառ Ռուսաստանը չկազմալուծվեր, եթե անհուսալի պատերազմական դրությունից վարկաբեկված սիստեմը չանդամալուծվեր:
Եվ թող չթվա, եթե ասեմ, որ փետրվարյան հեղափոխությունն իրոք հաղթանակ չէր Ռուսաստանի ազատական հոսանքների՝ կադետների, էսէռների, մենշևիկների: Իշխանությունն ընկավ սրանց ձեռքը ոչ թե այն պատճառով, որ սրանք ուժեղ էին, այլ որովհետև թշնամին անձնատուր եղավ առանց կռվի՝ շնորհիվ իր ներքին քայքայման կամ ընդարմացման, և որովհետև ուրիշ կազմակերպված կամք չկար տակավին վերացնելու այդ իշխանությունը:
Թե կադետների, թե էսէռների և թե մենշևիկների մեջ
