աղհատում, անդամալուծում էր և մեր բովանդակ կուլտուրայի զարգացումը:
Երկու տարի է, որ գոյություն ունի հայկական պետությունը: Բայց մինչև օրս էլ, անգամ մեր պետական հաստատությունների մեջ, ռուսերենը շարունակում է պահպանել իր տիրապետող դիրքը: Մենք մտցնում ենք այժմ ազգայնացնում, մենք ձգտում են հաստատել հայերենի տիրապետությունը մեր բոլոր պետական ու հասարակական հիմնարկությունների մեջ: Սակայն կարո՞ղ ենք մենք հաջողություն ունենալ, եթե ռուսերենը տակավին շարունակում է իշխել մեր դպրոցում, մեր ընտանիքում, մեր բարձր, կրթված դասերի մեջ:
Բվական չէ բնավ, որ մեքենայորեն, ոստիկանորեն մենք վտարենք ռուսերենը մեր հաստատություններից: Պետք է, որ միաժամանակ հետևողական, անողոք և համառ կռիվ մղենք ռուս լեզվի դեմ և մեր կյանքի բոլոր ասպարեզներում: Ռուս լեզուն թե մեր հավասարական և թե մեր մասնավոր կյանքում դարձել է մի ծանր հիվանդոյթւոն, ուրից մենք պետք է ազատվենք՝ ինչ գնով էլ լինի:
Հարկավ ամեն մի օտար լեզվի գիտությունը անհատի համար բարիք է. բայց երբ այդ գիտությունը կատարվում է վնաս մայրենի լեզվի, նա արդեն դառնում է չարիք՝ ազգային, ու, ես պիտի ասեմ նաև, անհատական տեսակետով: Ապագայում, երբ մեր ազգային պետության հիմքերը կամրապնդվեն, երբ մեր ազգային կուլտուրայի զարգացման բոլոր ճանապարհները կհարթվեն և երբ, վերջապես, մեր գրական լեզուն կդառնա մեր բարձր, կրթված դասերի գործածական լեզուն, ռուս լեզուն կկորցնի մեզ համար իր վտանգավոր կողմերը և կանցնի օտար լեզուների սովորական շարքը:
Սակայն այդ ժամանակ էլ օտար լեզուների ուսումնասիրության գործում մենք պետք է որոշ և խիստ ընտրություն անենք:
Օտար լեզուների գիտությունը պարտադիր պիտի լինի ամենի մի կրթված հայի համար: Բայց նախ՝ ոչ մի օտար լեզու, օրքան էլ նա բարձր ու կարևոր լինի, չի կարող բռնել և չպետք է բռնի մայրենի լեզվի տեղը, և երկրորդ՝ օտար լեզուների մեջ անպայման գերադասություն պիտի տրվի համաշխարհային լեզուներին, այսինքն՝ անգլերենին, ֆրանսերենին կամ գերմաներենին:
Սրանք են, մեր որ մեր ինտելիգենցիայի առջև պիտի բանան
