Jump to content

Էջ:Վահան Թոթովենց, Երկեր (Vahan Totovents, Works).djvu/229

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

շուրջը, երերվում ենք և ուտում։ Շատերը հետզհետե քաշվում են կաբինները. նրանք չեն դիմանում նավի երերումին, նոր են զգում, որ աշխարհն ինքը երերվում է ու դառնում։

Իջնում եմ իմ կաբինը։ Չորս հոգի ենք կաբինում։ Մյուսներն արդեն տեղավորված են, երկարել են իրենց նեղ մահճակալների վրա և հանգստանում են։ Մեկը քիթն է խառնում։

— Կա՛մ հույն է, կա՛մ հայ,— մտածում եմ։

Մի հարցում եմ ուղղում քիթ խառնողին անգլերեն լեզվով։ Պատասխանում է անգլերեն, բայց «հ» տառը «խ» է արտասանում։

— Հույն է,— եզրակացնում եմ։— Թերևս թուրքերեն կարող եք խոսել։

— Այո, կարող եմ, բայց չեմ ցանկանում խոսել,— պատասխանում է կոպտաբար։

Լռում եմ և մտածում։ Հույների շովինիզմը հասել է իր ամենագարշելի գագաթնակետին։ Ո՞ւր են գնում այդ հույները, ի՞նչ բանի են ձգտում, որտեղի՞ց են ստանում նրանք հպարտության և անմիտ գոռոզության այդ ձևերը։

— Թերևս դուք կարծում եք, որ ես ցանկանում եմ հունարե՞ն խոսել,— հարեց հույնը։

— Երևի,— պատասխանեցի։

— Ոչ էլ հունարեն, բարեկամ, մանավանդ հունարեն, թերևս ուզենամ մեկ-մեկ թուրքերեն խոսել, բայց հունարեն՝ երբեք։

50-ի մոտ մի մարդ է խոսակիցս, առանց թարթիչների, դեմքի մորթն այրված է և գարնանային արտի նման ակոսված։ Նրա դեմքի, մանավանդ ձեռքերի վրա այնքան տանջանք կա, որ կարծես տանջանքի նմուշ է։ Այդ տանջանքն է, թերևս, որ նրան տալիս է անսահման բարի մարդու արտահայտություն։ Երբ կանգնեց, ես տեսա, որ նա կորաքամակ էր։ Թվում էր, որ ծանր բեռի տակ տնքում է։

— Այո, հունարեն երբեք չեմ ցանկանա խոսել,— կրկնեց նա։

Հառել եմ իմ աչքերը նրան ապշությամբ։

— Ավելի լավ է ոչ մի լեզու չխոսենք,— ձայնեց մեր