— Նո՛ւ, ասենք իմ սխալը դու չես գործի, թողնել կնոջ...
— Ոչ մի կնոջ հարց չկա։
— Ապա՞։
— Ես քո սխալը չեմ գործի, քո քաղաքական սխալը։
— Ի՞նչ, բոլշևի՞կ դառնայի։
— Ուրախությամբ կընդունեին քեզ կուսակցության մեջ,— հեգնեց պրոֆեսորը։
— Մեր ընկերներից բոլշևիկ դարձողներ եղան։
— Այո, եղան, բայց բոլշևիզմը կարիերիստներին շատ չի սնուցանում։
— Միքայել, կրկնում եմ, լավ կլիներ մենք իրար չտեսնեինք։
— Այո, լավ կլիներ, երևի էլ չենք տեսնի իրար։
— Ինչո՞ւ։
— Մեր ճանապարհներն այլ են։
— Այլ են...
— Ես պատկանում եմ մարդկության առողջ մասին։
— Ո՞րն է առողջությունը։
— Մարդուն չշահագործելը։
— Ծիծաղելի է։
— Ի՞նչը։
— Ամեն բան։
— Ծիծաղելի է,— կարծես, կրկնեց պրոֆեսորը։
— Ի՞նչը։
— Դու։
— Միքայել, մեր ճանապարհներն այլ են։
— Այո՛, այո՛, այլ են։
Պրոֆ. Մելիք-Անդրեասյանը դուրս եկավ էմիգրանտ եղբոր սենյակից։ Արտասահմանում լինելու ամբողջ ժամանակամիջոցում ոչ մի ժամանակ իրեն այնքան օտարոտի չէր զգացել, որքան եղբոր սենյակում և դրանից դուրս, շվեյցարական փոքրիկ քաղաքի խաղաղ փողոցներում։
Կանգնած փոքրիկ քաղաքի միակ հրապարակում, կես-գիշերային պայծառ աստղերի տակ, նա տխրություն զգաց մինչև հոգու խորքը։ Ի՞նչն էր, որ նրան այդպես տխրեցնում