Խորիզ. փափկած հալած յուղի մեջ լցնում են շաքարափոշի, դարչնափոշի և լավ հարում։ Սպիտակագույն զանգված ստանալուց հետո քիչ-քիչ ալյուր են ավելացնում և տրորում մինչև փոխինձանման զանգված դառնալը։ Խմորագնդիկները նախ գրտնակով, ապա օխլավով բացում են (1 մմ հաստության)։ Խմորաշերտի վրա լցնում են խորիզ (2 մմ հաստության), ծածկում խմորաշերտով, կրկին խորիզ լցնում և այսպես շարունակում, մինչև ստացվի 5 շերտ խմոր, 4 շերտ խորիզ։ Փաթաթում են գլանաձև, երկարացնելով տափակացնում ժապավենի նման (1-1,5 սմ հաստության և 4-5 սմ լայնության), ձևավոր դանակով կամ կաղապարով կտրտում։ Կտորները դնում են յուղած սաճի վրա, երեսին հարած ձու քսում։
Թխում են տաք ջեռոցում կամ փռում 20–25 րոպե։
Խմորի համար. 6 բաժակ ալյուր, 2 ձու, 2 բաժակ մածուն։
Խորիզի համար. 3/4 բաժակ յուղ, 2 1/2 բաժակ ալյուր, 1 բաժակ շաքարավազ, աղը, վանիլինը՝ ըստ ճաշակի։
Երեսին քսելու համար՝ 1 ձու։
Գյումրիի Գ. պատրաստում են նույն եղանակով, ինչ Երևանի Գ., միայն խորիզի մեջ շաքարափոշի չեն լցնում։
Վանաձորի Գ. պատրաստում են թթխմորով խմոր, ծածկում և 30-35 րոպե թողնում տաք տեղում։
Խորիզ. ալյուրը հալած յուղով տրորում են, ավելացնում շաքարափոշի, վանիլին և տրորում մինչև փխրուն զանգված դառնալը։
Խմորը սեղանի (տախտակի) վրա մի անգամ հունցում են, ապա գնդում։ Սկզբում գրտնակով, ապա օխլավով բացում են գնդերը (5 մմ հաստության)։ Բացած շերտի վրա յուղ են քսում, ապա հավասարաչափ փռում խորիզը (2-3 մմ հաստության) և խմորը գլանաձև փաթաթում։ Ստացված գլանաձև խմորը կարտում են 400 գ-անոց կտորների, որոնք երկու կողմից սեղմում են և խորիզը ծածկում։ Այնուհետև խմորին կլոր բլիթի ձև են տալիս (14-16 մմ հաստության)։ Եզրանախշելու համար բլիթի եզրերը երկու մատով մեկընդմեջ սեղմում են։ Երեսը նախշում են պատառաքաղի ուռուցիկ մասով։
Պատրաստի բլիթը դնում են սաճի վրա, երեսին դեղնուց քսում և պատառաքաղով ծակծկում։
Թխում են տաք ջեռոցում 30-35 րոպե։
Թթխմորի համար. 2 1/4 բաժակ ալյուր, 20 գ խմորիչ, 3/4 բաժակ ջուր։
Խմորի համար. 6 բաժակ ալյուր, 3 բաժակ շաքարավազ, 2 բաժակ կաթ, 3/4 բաժակ յուղ, 1/2 թեյի գդալ աղ։
Խորիզի համար. 4 3/4 բաժակ ալյուր, 1 1/2 բաժակ յուղ, 1/2 բաժակ շաքարափոշի։
Երեսին քսելու համար՝ 2-3 դեղնուց։
Ստեփանավանի Գ.։ Թթխմորով խմոր են պատրաստում, ալյուր ցանած սեղանի (տախտակի) վրա թեթևակի հունցում, բաժանում գնդերի, գրտնակում (1,5-2 մմ հաստության), շերտերին յուղ քսում և ծրարաձև ծալում։ Կրկին յուղ են քսում, ծրարած խմորի կենտրոնում դնում խորիզը, եզրերը կենտրոնում միացնում են՝ խմորին տալով կլոր ձև։ Շրջում են մյուս երեսի վրա, գրտնակում (հաստությունը հավասարաչափ դարձնելու համար), երեսին դեղնուց քսում, նախշում, պատառաքաղով ծակծկում։
Թխում են յուղած սաճի վրա 30-35 րոպե։
Խորիզի պատրաստման եղանակը նույնն է, ինչ Արցախի Գ-ինը։
Թթխմորի համար. 2 1/4 բաժակ ալյուր, 20 գ խմորիչ, 3/4 բաժակ ջուր։
Խմորի համար. 6 բաժակ ալյուր, 3 բաժակ շաքարավազ, 2 բաժակ կաթ, 200 գ կարագ, 1/2 թեյի գդալ աղ։
Խորիզի համար. 4 բաժակ ալյուր, 1 1/2 բաժակ յուղ, 1/2 բաժակ շաքարափոշի. վանիլինը՝ ըստ ճաշակի։
Երեսին քսելու համար՝ 3 դեղնուց։
Պասուց Գ. պատրաստում են ինչպես Երևանի Գ., միայն յուղի փոխարեն օգտագործում են ձեթ։
Աղի խորիզով Գ.: Խմորիչը և աղը լուծում են ջրում, ապա մաս-մաս ավելացնում ալյուր։ Հունցում են 25-30 րոպե և 30-35 րոպե թողնում տաք տեղում։
Խորիզ. սառեցրած յուղը 12-15 րոպե տրորում են, ավելացնում զաֆրան, աղ, լավ խառնում, մաս-մաս ալյուր ավելացնում։ Տրորում են մինչև փխրուն զանգված դառնալը։
Պատրաստի խմորը գրտնակում են (1,5–2 սմ հաստության), երեսին հալած յուղ քսում, երկտակում, կրկին գրտնակում, յուղ քսում և երկտակում։ Այս գործողությունը կրկնում են 4-5 անգամ։ Վերջում գրտնակում են, գլանաձև փաթաթում և կտրտում 70 գ–անոց կտորների։ Յուրաքանչյուր կտորը գրտնակում են (5-7 մմ հաստության), կենտրոնում դնում խորիզը (50 գ)։ Եզրերը միացնում են և բլիթին տալով կլոր ձև (1-1,5 սմ հաստության), շրջած դնում յուղած սաճի վրա։ Երեսին դեղնուց են քսում և պատառաքաղով ծակծկում։
Թխում են 25-30 րոպե։
Խմորի համար. 4 3/4 բաժակ ալյուր, 1/4 թեյի գդալ աղ, 25 գ խմորիչ, 1 բաժակից քիչ պակաս ջուր։
Խորիզի համար. 2 1/2 բաժակ ալյուր, 1 ճաշի գդալ աղ, 1 բաժակ յուղ, մի պտղունց զաֆրան։
Շերտերին քսելու համար 1 բաժակ յուղ։
Երեսին քսելու համար 1 դեղնուց։
Շերտավոր Գ. (կտրտած և ամբողջական) պատրաստում են ցանկացած շերտավոր խմորից:
ԳԱՐԵՁԱՎԱՐ, տես Ձավար:
ԳԱՐԵՋՈՒՐ, թույլ ալկոհոլային փրփրուն խմիչք։ Հայաստանում Գ. պատրաստել են 2,5 հազար տարի առաջ։ Գ-ի պատրաստման համար օգտագործում են Գ-ի ածիկ, գայլուկ և ջուր՝ գարու, բրնձի, եգիպտացորենի և շաքարի հավելումով։ Գ. լինում է բաց (Գյումրի, Կիլիկիա, Կոտայք, Պլզենյան, Բավարական ևն) և մուգ (Թավշե, Ուկրաինական, Պորտեր ևն) գույնի։ Գ-ի յուրաքանչյուր տեսակ ունի ուրույն համ, բուրմունք, գույն, սպիրտի որոշակի պարունակություն։ Օրինակ, թավշե Գ պարունակում է մինչև 2,5 % սպիրտ, Գյումրին՝ առնվազն 2,9 %, Ուկրաինականը՝ 3,2 %, Կիլիկիան՝ 3,4 %, Մոսկովյանը՝ 3,5 %, Մայրաքաղաքայինը և Սլավոնականը՝ 3,6 %, Պորտերը՝ ոչ ավելի, քան 5 %: Բաց գույնի Գ-ին բնորոշ է նուրբ դառնավուն համ, մուգ գույնի Գ-ին՝ ածիկի համ և թեթևակի քաղցրություն։
Գ. առավել համեղ է 10-12 °C ջերմաստիճանում, ուստի ամռանն այն սառեցնում են, իսկ ձմռանը տաքացնում մինչև այդ ջերմաստիճանը։ Գ. պահում են հատուկ պայմաններում, քանի որ սենյակի ջերմաստիճանում այն արագ պղտորվում է, թթվում և կորցնում համային հատկությունները։ Լցավորելուց հետո 7-10 (Պորտերը՝ մինչև 17) օրվա ընթացքում +2 °C–ից մինչև +12 °C ջերմաստիճանում մութ տեղում պահելու դեպքում Գ. պահպանում է թարմությունն ու որակը։ Գ. թողարկում են 0,5 և 0,33 լ ծավալի ապակե մուգ շշերով, ինչպես նաև մեկանգամյա գործածության մետաղե տուփերով։
Գ-ի հետ սովորաբար մատուցում են տաք նրբերշիկ՝ խավարտով (խաշած կաղամբ, կարտոֆիլախյուս, կանաչ ոլոռ), խմորեղեն (չորաբլիթներ, աղի թխվածքաբլիթներ, սև հացի պաքսիմատ)։
