ծավալի 1/2-ի չափ եռջուր։ Թուրմը պատրաստելուց հետո թեյամանը պետք է 5-7 րոպե պահել ծածկած (սրբիչով կամ հատուկ տաք ծածկոցով), որպեսզի Թ-ի գույնը դուրս տա, դրանից հետո թեյամանը լիքը լցնել եռջրով։ Թ. պատրաստ է, երբ թեյատերևները նստում են հատակին։
Խորհուրդ չի տրվում թուրմը հաջորդ օրերին նոսրացնել, տաքացնել կամ եռացնել։ Չի կարելի խմելու սոդա կամ այրած շաքար ավելացնել թուրմին. դրանից վատանում է Թ-ի համը։
Թ-ի թուրմը պատրաստում են ճենապակե կամ հախճապակե թեյամաններում։ Մետաղե թեյամանում պատրաստված թուրմն ունենում է յուրահատուկ տհաճ համ։
Սև Թ. խմում են շաքարով, մուրաբայով, մեղրով, կոնֆետով, կիտրոնով, սերուցքով կամ կաթով (նախապես տաքացրած), շաքարով կամ մեղրով եփած մրգերով, շաքարած ընկույզով և այլ քաղցրավենիքներով։ Ամռանը Թ. խմում են թարմ հատապտուղներով (մորի, ելակ, բալ ևն)։
Կանաչ Թ. սովորաբար խմում են առանց շաքարի, դրա հետ կարելի է մատուցել չորացրած մրգեր։
Թ. կարելի է պատրաստել նաև լորենու ծաղիկներից, մասուրից, ուրցից, դաղձից ևն։ Դրանց մեծ մասը բուժամիջոց է (մրսածության ժամանակ լորենու ծաղիկների և չորացրած մոռի, երիկամների հիվանդության դեպքում հապալասենու չոր տերևների Թ.)։
ԹԵՐՄՈՆ, գլինտվեյն, խաղողի գինով, շաքարով և համեմունքով պատրաստվող խմիչք։ Թ. մատուցում են տաք վիճակում՝ բարձրեզր գավաթներով։
1 լ սպիտակ կամ կարմիր գինուն ավելացնել 5-6 ճաշի գդալ շաքարավազ, 5 հատիկ մեխակ և մի կտոր դարչին (ըստ ճաշակի), եռացնել և քամել։
Դեղնուցով Թ. 1 ճաշի գդալ սպիտակ գինուն ավելացնել 3-4 հատիկ մեխակ, 0,25 լ ջուր և եռացնել։ 2 ձվի դեղնուցը և 4 ճաշի գդալ շաքարավազը տրորել մինչև սպիտակելը։ Ստացված զանգվածը դնել մարմանդ կրակի վրա և, անընդհատ խառնելով, շատ բարակ շիթով ավելացնել տաք գինին։ Այնուհետև դեղնուցն ու գինին կրակի վրա հարել մինչև փրփրելը՝ չհասցնելով եռման։
Մրգի Թ. խնձորի հյութը (500 գ), կիտրոնի կեղևը (ըստ ճաշակի), կագորը (300 գ) խառնել և եռման հասցնել։
ԹԵՓՈՒՂ, մեծագլուխ (լայնառեխ), ձուկ, մարմինը պատած է խոշոր թեփուկներով (մեջքը՝ մուգ կանաչավուն, կողերը՝ դեղնավուն, փորը՝ սպիտակ-արծաթափայլ)։ Բոլոր թեփուկները երիզավորված են մանր սև խալերով։ Հայաստանում Թ. տարածված է համարյա բոլոր գետերի վերին հոսանքներում (բացառությամբ Սևանա լճի գետակների) և Արփի լճում։ Զանգվածը 50-150 գ է (հազվադեպ՝ 1 կգ)։ Միսը համեղ է, կարելի է եփել և խորովել։
ԹԹՎԱՍԵՐ, մեծ քանակության կաթնայուղ պարունակող կաթնաթթվային դիետիկ սննդամթերք, որը պատրաստում են պաստերացրած և սառեցրած սերուցքը կաթնաթթվային ստրեպտոկոկերի մաքուր կուլտուրաներով թթվեցնելով, երբեմն ավելացնելով բուրումնարար բակտերիաներ։ Այս եղանակով պատրաստած Թ. լինում է 10, 20, 25, 30 և 36 % յուղայնության։
Թ. մերում են նաև ացիդոֆիլային ցուպիկի և բարումնարար ստրեպտոկոկի մաքուր կուլտուրաներով պատրաստած մերանով։
Թողարկում են կաթնասպիտակուցային հավելումով (նատրիումի կազեինատի 0,5-0,6 % պարունակությամբ) և զանազան լցուկներով Թ.։
Թ. բարձր կալորիականությամբ սննդամթերք է։ Կաթնայուղից բացի այն պարունակում է սպիտակուցներ, կաթնաշաքար, օրգանական թթուներ, հանքային աղեր, ինչպես նաև A, E, B1, B2, C և PP վիտամիններ (տես Բուժական սնունդ): Թ-ով համեմում են որոշ կերակրատեսակներ (սալաթներ, սոուսներ, ապուրներ ևն)։ Այն օգտագործում են քաղցր կերակրատեսակներ և խմորեղեն (տես Խմոր) պատրաստելիս։
Թ. հարկավոր է պահել ապակե կամ արծնապատ ամանում, մութ տեղում, 0–8 °C պայմաններում՝ մինչև 3 օր։
Տան պայմաններում Թ. կարելի է պատրաստել սերուցքը Թ-ով մերելով (Թ. պետք է կազմի սերուցքի քանակի 5-10 %):
ԹԹՈՒ պատրաստում են զանազան բանջարեղենից, պտուղներից, հատապտուղներից։ Թ. մատուցում են տապակած մսի, թռչնամսի, ձկնեղենի հետ, օգտագործում են որոշ սալաթների պատրաստման համար, նաև որպես առանձին ուտեստ։
Որպեսզի Թ. հաջող ստացվի, անհրաժեշտ են մթերքի բավարար շաքարայնություն և նպաստավոր ջերմային պայմաններ (15...22 °C)։ 15 °C–ից ցածր ջերմաստիճանում կաթնաթթվային բակտերիաները դանդաղ են զարգանում, իսկ 22 °C –ից բարձրում կաթնաթթվային բակտերիաներից բացի զարգանում են նաև Թ-ի համար վնասակար մանրէներ (օրինակ, կարագա-թթվային)։
Թ. կարելի է պատրաստել աղաջրով (քացախաթթվով և առանց դրա) և առանց աղաջրի (միայն աղով)։
Քացախաթթվի լուծույթով պատրաստվող Թ. (մարինադ), կախված քացախաթթվի քանակից, լինում է քիչ թթվային, թթվային և կծու։ Քիչ թթվային մարինադի աղաջուրը պատրաստում են 3 1/4 բաժակ ջրով, 3/4 բաժակ քացախով, 1 ճաշի գդալ աղով և 1 1/2 ճաշի գդալ շաքարավազով, թթվային մարինադինը՝ 3 բաժակ ջրով, 1 բաժակ քացախով, 1 ճաշի գդալ աղով և 1 1/2 ճաշի գդալ շաքարավազով, կծու մարինադինը՝ 2 բաժակ ջրով, 2 բաժակ քացախով, 1 ճաշի գդալ աղով և 1 1/2 ճաշի գդալ շաքարավազով։
Վարունգի մարինադ, ընտրել մանր վարունգ, պտղակոթերը հեռացնել, լվանալ և 6-8 ժամ պահել սառը ջրում։ Սամիթը, թարխունը, մաղադանոսը կտրտել, մի բուռ լցնել բանկայի մեջ, ավելացնել մի քանի հատիկ սև պղպեղ, դափնու տերև, վարունգը խիտ տեղավորել բանկայի մեջ, լցնել մի բուռ կանաչի և ավելացնել այնքան աղաջուր, որ վարունգը ծածկվի։ Բանկաները մանրէազերծել եռացող ջրի մեջ (տես Պահածոյում):
Առանց քացախաթթվի պատրաստվող Թ–ի աղաջուրը պարունակում է 6-8 % աղ (10 լ ջրին՝ 600-800 գ աղ)։
Թ. խառը. մանր վարունգը, գազարը, լոբին, կանաչ պոմիդորը, կծու տաքդեղը, ծաղկակաղամբը լվանալ, վարունգի պտղակոթերը հեռացնել, գազարը կեղևել, ծաղկակաղամբի ծաղկաբույլերն անջատել և 2 ժամ պահել սառը ջրում։ Բանկայի մեջ լցնել թարմ կամ չորացրած սամիթ, մաղադանոս, նեխուր, սև և բուրավետ հատիկավոր պղպեղ, կեղևած սխտոր, ղափնու տերև, տեղավորել բանջարեղենը, վրան համեմունքը և լցնել եռացրած հովացրած աղաջուր։
