Էջ:Տնային տնտեսության հանրագիտարան (Household encyclopedia in Armenian).djvu/370

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

սպիրտով, այնուհետև լվանում ջրով։ Կարելի է օգտագործել լվացամիջոցներ։ Մնացած կեղտաբծերն անհրաժեշտ է լրացուցիչ շփել ջրածնի գերօքսիդի 3 տոկոսանոց լուծույթով, այնուհետև լվանալ ջրով։

Տարբեր գույնի բրդե և մետաքսե գործվածքներից ճարպեր պարունակող կոսմետիկական միջոցների բծերը հեռացնում են այնպես, ինչպես ճարպաբծերը։

Արյան կեղտաբծերը հեռացնելու համար թողարկում են հատուկ բծահանիչ։ Վերջինիս բացակայության դեպքում իրը պետք է ընկղմել սառը ջրի մեջ և թողնել մի քանի ժամ (ջրին ավելացնելով քիչ քանակությամբ անուշադրի սպիրտ)։ Բամբակե, վուշե, բրդե սպիտակ գործվածքներից կեղտաբծերը կարելի է հանել ջրածնի գերօքսիդով։ Բամբակե և վուշե սպիտակ գործվածքների լվանալուց հետո չվերացած հին կեղտաբծերը հանում են անուշադրի սպիրտով (1 թեյի գդալ՝ 1 բաժակ ջրին) կամ բորաքսի լուծույթով (1 թեյի գդալ՝ 1 բաժակ ջրին)։ Մնացած կեղտաբծերը պետք է լրացուցիչ շփել ջրածնի գերօքսիդի տաքացրած (50-60 °C) լուծույթով։ Կեղտաբծերը հեռացնելուց հետո պետք է իրը խնամքով պարզաջրել՝ ջրին ավելացնելով մի քիչ քացախ։

Յուղաներկի և ներկալաքի կեղտաբծերը հանում են հատուկ միջոցներով, բենզինի և բևեկնայուղի կամ բենզինի և ացետոնի խառնուրդներով (հավասարամաս)։ Կեղտաբիծը պետք է թրջել խառնուրդով և թողնել 20-30 րոպե, այնուհետև շփել նույն խառնուրդով թրջած լաթով։ Սպիտակ գործվածքներից կեղտաբիծը հեռացնում են բևեկնայուղից, անուշադրի սպիրտից և կավճի փոշուց (հավասար բաղադրամասերով) պատրաստված մածուկով։ Կեղտաբիծը պատել մածուկով, թողնել մի քանի ժամ, ապա մաքրել և շփել բենզինով, ացետոնով կամ բևեկնայուղով։

Թեյի կեղտաբծերը բամբակե և վուշե գործվածքներից հանում են լվանալով և հետագա սպիտակեցմամբ (տես Սպիտակեցնող միջոցներ):

Սուրճի, կակաոյի կեղտաբծերը մաքրում են գոլ ջրով նոսրացրած 3 տոկոսանոց անուշադրի սպիրտով (հավասար բաղադրամասերով)։

Գարեջրի և սպիտակ գինու կեղտաբծերը սպիտակ բամբակե և վուշե գործվածքներից հեշտությամբ հանում են օճառով, սոդայով կամ օղիով (2 ճաշի գդալ 1 լ ջրին) լվանալով։ Մետաքսե և բրդե գործվածքներից, որոնք չի կարելի լվանալ, կեղտաբծերը կարելի է մաքրել հետևյալ խառնուրդով. գլիցերին (1 մաս), օղի (3 մաս), անուշադրի սպիրտ (1 մաս)։

Քրտինքի և մեզի կեղտաբծեր։ Մետաքսե, բամբակե և վուշե տարբեր գույնի գործվածքներից քրտինքի թարմ կեղտաբծերն անհետանում են կերակրի աղի (1 ճաշի գդալ՝ 1 բաժակ ջրին) կամ հիպոսուլֆիտի (1 թեյի գդալ՝ 1 բաժակ ջրին) լուծույթով մաքրելու դեպքում։ Բամբակե և վուշե սպիտակ գործվածքներից քրտինքի կեղտաբծերը պետք է մաքրել կերակրի աղի և անուշադրի սպիրտի կամ բորաքսի (1-ական թեյի գդալ՝ 1 բաժակ ջրին) խառնուրդով, ապա լվանալ ջրով։ Ներկած բրդե գործվածքներից այդպիսի կեղտաբծերը որոշ դեպքերում կարելի է հեռացնել քացախային էսենցիայի կամ կիտրոնաթթվի լուծույթով (1 թեյի գդալ՝ 1 բաժակ ջրին)։

Ժանգաբծերը բամբակե, վուշե և բրդե սպիտակ գործվածքներից հանում են հատուկ պատրաստուկներով։

Պարաֆինի, բնաճարպի, մոմի կեղտաբծերը բամբակե, վուշե, բրդե և մետաքսե գործվածքներից հանում են բենզինով կամ բևեկնայուղով նախապես կեղտաբիծը զգուշորեն քերելով։ Թարմ կեղտաբծերը կարելի է հեռացնել կեղտաբծի երեսից և տակից ծծանաթուղթ դնելով և ոչ շատ տաք արդուկով արդուկելով։ Ճարպոտված թուղթը պետք է փոխարինել նորով։

Մրգի, հատապտղի և կարմիր գինու բծերը պետք է մաքրել որքան հնարավոր է արագ։ Անձեռոցիկների, սպիտակեղենի և կայուն ներկվածքով գործվածքների թարմ կեղտաբծերը կարելի է լվանալ եռման ջրով։ Կեղտոտված իրը պետք է ձգել որևէ ամանի (թաս, դույլ) բերանին և եռման ջուրը լցնել այնքան ժամանակ, մինչև բիծն անհետանա։ Եթե դա հնարավոր չէ, ապա պետք է թարմ կեղտաբծի վրա ցանել կերակրի աղ։ Բամբակե, վուշե, բրդե և մետաքսե գունավոր գործվածքներից կեղտաբծերը կարելի է հեռացնել իրը մի քանի րոպե տաք ջրի մեջ ընկղմելով, այնուհետև լվացամիջոցներով լվանալով։

Ձվի կեղտաբծերը բամբակե, վուշե և բրդե գունավոր գործվածքներից հանում են դրանց վրա տաքացրած գլիցերին քսելով և 15-20 րոպե թողնելով։ Այնուհետև շփում են գլիցերինով թրջած լաթով և լվանում ջրով։ Բամբակե, վուշե և բրդե սպիտակ գործվածքների կեղտաբծերը հանում են անուշադրի սպիրտի (1 մաս) և ջրի (10 մաս) խառնուրդով. կեղտաբիծը թրջում են լուծույթով, այնուհետև շփում են նույն լուծույթով թրջած լաթով և, եթե անհրաժեշտ է, մշակված տեղը լվանում։

Թանաքի և գնդիկավոր գրիչների մածուկների կեղտաբծերը հանում են հատուկ պատրաստուկներով։ Թանաքի թարմ կեղտաբիծը հանում են նաև նոսրացրած անուշադրի սպիրտով և խմելու սոդայով (1-2 թեյի գդալ՝ 1 բաժակ ջրին)։

ԿԻՍԱՇՐՋԱԶԳԵՍՏ, տարբերում են ուղիղ (գոտկագծի մասում սեղմոններով կամ փոքր ծալքերով), շրջանաձև կամ խումբ-խումբ դարսերով, փոթաշերտերով, լայնացող, մանրածալքերով Կ-ներ, ինչպես նաև Կ-տաբատներ։

Կ. կարում են բրդե, բամբակե, վուշե, տրիկոտաժե գործվածքից։ Եթե չափսերը տարբերվում են գծագրերում տրված չափսերից, կարելի է օգտվել Մոդելավորում հոդվածում բերված սկզբունքներից։ Բոլոր գծագրերը տրված են առանց կարաբաժինների և ծալաբաժինների։

Ուղիղ Կ. (նկ. 1), հետևում կոճկվող գոտկատեղի դասական սեղմոններով։ Կարում են ցանկացած գործվածքից։ Այս Կ. հիմք է ընդունվում ուղիղ Կ-ի զանազան տարբերակների (դարսերով, փոթերով, սեղմակներով, բոլորածալքով ևն) մոդելավորման համար։

Գործվածքի ծախսը. 80 սմ՝ 110 սմ լայնքի դեպքում։ Չափսը՝ 164-92-96։

Բրդե գործվածքից Կ. (նկ. 2), վեց տապակով։ Առաջամասի և հետնամասի «գոդե» տապակները գեղեցիկ ուրվագիծ են ստեղծում և ազատ քայլելու հնարավորություն տալիս։ Կ. կոճկվում է շղթայով։

Գործվածքի ծախսը. 1 մ 30 սմ՝ 140 սմ լայնքի դեպքում։ Չափսը՝ 164-92-96։

Բրդե գործվածքից Կ. (նկ. 3), հետնամասում լայնացող («գոդե») և գրպանների ձևավոր կտրվածքով։ Կոճկվում է շղթայով։

Գործվածքի ծախսը. 1 մ 45 սմ՝ 140 սմ լայնքի դեպքում։ Չափսը՝ 164-92-96։

Կ-տաբատ (նկ. 4), շեղ ձևվածքի (երկայնագծի նկատմամբ 45° անկյունով), երկու վրադիր գրպաններով։ Կոճկվում է շղթայով։