Ասեղնագործելու տարրական վարժությունները։ Մեքենայով ասեղնագործելու համար անհրաժեշտ է յուրացնել քարգահը ասեղի տակ շարժելու մի քանի վարժություն. ա. նկարով կտավն անցկացնել քարգահի մեջ, տեղադրել մեքենայի ասեղի տակ և, առանց վերջինս թելելու, դանդաղ հարվածել կտավին այնպես, որ ասեղը շարժվի համաչափ՝ անցքերի միջև թողնելով հավասար հեռավորություններ, և անվրեպ հարվածի նախշի եզրագծին։ Քարգահը տեղաշարժում են այն պահերին, երբ ասեղը կտորին չի դիպչում, բ. վարժությունը կատարում են թելած ասեղով (№ 60-80 կոճի թելով)։ Քարգահով ձգված կտորը տեղադրում են ասեղի տակ, իջեցնում սեղմիչ թաթիկի լծակը (թեև սեղմիչ թաթիկը հանված է), որով ապահովվում է վերևի թելի ճիշտ ձգվածությունը։ Բանող թելը կտորին են ամրացնում հետևյալ կերպ, ասեղի առաջին հարվածով հանում են ներքևի թելը և, ձախ ձեռքով բռնելով երկու թելերի ծայրերը, ասեղի 2-3 հարվածով նույն տեղում ամրացնում բանող թելը։ Այնուհետև մանր թակալակարով ասեղնագործում են նկարի եզրագծերը (նկ. 1)։ Մեքենային հակառակ ընթացք տալու դեպքում բանող թելը կարող է կտրվել։
Այս վարժությունները յուրացնելուց հետո կարելի է անցնել ուռուցիկ հարթակար ասեղնագործության (նկ. 2)։ Դրա համար անհրաժեշտ է քարգահը փոքր ամպլիտուդով (3 մմ-ից ոչ ավելի) շարժել հետ ու առաջ և միևնույն ժամանակ աջից ձախ։ Ուռուցիկ հարթակար ստանալու համար կութերը պետք է կիպ կպած լինեն իրար։ Հարթակար անելիս որպես միջադիր օգտագործում են բամբակե № 10 (2 կամ մի քանի տակ՝ ըստ գործվածքի հաստության և նախշի բնույթի) և № 30-40 (մետաքսե և բամբակե բարակ գործվածքների համար) կոճի թելեր։ Միջադիրի ծայրն ամրացնում են լոսերի 2-3 հարվածով, այնուհետև ասեղնագործում ուռուցիկ հարթակարը, ձախ ձեռքով բռնում են միջադիրը, իսկ աջով ուղղություն տալիս քարգահին։
Բանվածքի տեսակները:
Մեքենայով կարելի է ասեղնագործել զանազան թափանցակարեր և թակալակարեր, գունավոր հարթակար, ամրակար և ապլիկացիա։
Թափանցակարեր են քանդակարը (մերեժկա), թակալակարը (սպիտակ և խաչաձև), գունավոր միահյուսվածքը, մեքենայական ցանցկեն բանվածքը։ Քանդակարը բանվածքի պարզագույն տեսակներից է։ Կտորը նախապատրաստում են այնպես, ինչպես ձեռքով ասեղնագործելիս, այնուհետև քարգահով ձգում և տեղադրում ասեղի տակ, իջեցնում սեղմիչ թաթիկի լծակը, թելն ամրացնում կտորի նոսրաշերտի ներքևի մասում և սկսում աշխատանքը։ Քանդակարի նախշերը հիմնականում ասեղնագործում են միանման զուգահեռ թելասյունիկների շերտի վրա։
Սյունիկաձև քանդակար (նկ. 3)։ Թելասյունիկներ ստանալու համար անհրաժեշտ է թելերը (3-5 ըստ քանդակարի լայնության և թելի հաստության) փունջ-փունջ ձգել։ Դա արվում է օդային հանգույցի միջոցով, սկզբում ասեղն իջեցնում են շերտի դատարկ միջակայքի մեջ և, թելերը փնջի մեջ առնելով, ասեղը մտցնում են գործվածքի մեջ շերտից 2-3 թելի հեռավորության վրա։ Այնուհետև ասեղը կրկին իջեցնում են թելաշերտի դատարկ միջակայքի մեջ և ձգում հաջորդ փունջը։ Շերտի ներքևի մասն ասեղնագործելուց հետո անցնում են վերևի մասին՝ փնջերի մեջ առնելով նույն թելերը և ստանալով զուգահեռ դասավորված սյունիկներ։ Քանդակարի եզրերը շրջակարում են խիտ ուռուցիկ հարթակարով։
Բեկյալ քանդակարն (նկ. 4) ասեղնագործում են նախորդի նման՝ փնջեր կազմելով զույգ թվով թելերից։ Շերտի մյուս կողմն ասեղնագործելիս, փնջերի մեջ են առնում երկու հարևան սյունիկների թելերի կեսը։
Փնջիկաձև քանդակար (նկ. 5) ստանալու համար անհրաժեշտ է ունենալ 10-15 մմ լայնության սյունիկաձև քանդակար, որի սյունիկները (2-3 հատ) հավաքում են փնջաձև շերտի կենտրոնական գծով։ Փնջերն ամրացնում են բանող թելի մի քանի կութով՝ սյունիկների հաջորդ խմբին անցնելով օդային հանգույցների միջոցով։ Թելերի հավաքման մասում սարդաձև հանգույց ստանալու համար անհրաժեշտ է քարգահը շարժել հանգույցի շուրջը, իսկ բոլորակաձև հյուսած հանգույց ստանալու համար ասեղի հարվածները հասցնել թելափնջերի արանքում։
«Պանկա» քանդակարն (նկ. 6) ասեղնագործում են միմյանց մոտ գտնվող 2 նոսրաշերտի վրա, որոնք բաժանված են 3-4 թելից բաղկացած կտորաշերտով։ Այդ միջնաշերտի երկու կողմից ազատ թելերը հերթով ձգում են փնջաձև՝ վերևի շարքը ներքևինին միացնելով բանող թելի կութերով։
Թակալակար։ Մեքենայով կարելի է ստանալ նաև թակալակարով բանվածք թել քաշած ցանցի վրա։ Կտորի նախապատրաստումը և աշխատակարգը նույնն են, ինչ ձեռքով ասեղնագործելիս։ Կտորի թելերը քաշելիս, պետք է հետևել, որպեսզի ստացվեն նույն չափի քառակուսի ծակոտիներ։ Ցանցը պատրաստ լինելուց հետո սյունիկները
