Էջ:...նաև Սպիտակ Եղեռն.djvu/175

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է
Նկ․ 2. Կարմրավանք եւ Ավրանլո գյուղերի մոտի Մեծ Մոր (Անահիտի) արձանը։

Ըստ իս, այն ոչ թե մենհիր է, այլ վիշապ, այն էլ՝ ձկնաձեւ։ Այս եզրակացության եկել եմ մանրամասն ուսումնասիրելուց հետո (սակայն առանց պեղելու...): Իմ կարծիքով, հսկա «ձուկը» կանգնեցված է ոչ թե պոչի վրա, այլ գլխիվայր... Հավանաբար ինչ-որ ժամանակ այն ընկել է (կամ գցել են), որից հետո սխալ է կանգնեցվել: Ի՞նչն է տեղիք տալիս նման ենթադրության։ Նախ, քարը լավ է մշակված, որը հատուկ չէ մենհիրներին։ Հուշարձանը նման է ձկան մարմնի։ Ներքեւում, գետնին մոտ, լայն է, վերեւում հետզհետե նեղանում է, իսկ վերջում մնացած մոտ 0.5 մ աստիճանաբար լայնանում է եւ վատ է մշակված, իսկ «գագաթը» հարթ է եւ բավականին լայն, որը, ըստ իս, արված է հուշարձանը «պոչի» վրա ապահով կանգնեցնելու համար: Այո, հեռվից մի պահ թվում է, թե իսկապես հուշարձանի գագաթը ջարդված է, ինչպես կարծում է Լ. Մելիքսեթ-Բեկը։ Բայց իրականում, ինչպես ասվեց, այդ «գագաթը» հուշարձանի «պոչն» է, ոչ թե «գլուխը»...

Այս մշակված քարակոթողի վրա անպայման կլինեն նաեւ քանդակներ, որոնք, ցավոք պետք է նշել, որ մնացել են հողի մեջ։ Նման, հազարամյակներից եկած, ջրի պաշտամունքը մարմնավորող հուշարձան կա նաեւ Ղզլքիլիսայի (Կարմրավանքի) յայլայի մոտ 3 կմ դեպի Տապաձղուրի տանող ճանապարհի ձախ եզրին: Կոթողը թաղված է հողի մեջ։ Այն քառակողմ է՝ յուրաքանչյուր կողմը մոտ 50 սմ, գագաթը հարթ է, որից 0.5 մ ցած քանդակված է ցուլի գլուխ, որի մի մասը հողի մեջ է, այն բարձրաքանդակ է: Ուրիշ քանդակներ չեն երեւում։ Հուշարձանը նման չէ որեւէ սովորական վիշապաքարի, սակայն ցուլի գլխաքանդակը ստիպում է մտածել, որ այն ավելի ուշ ժամանակների վիշապաքար է