Էջ:Faustus of Byzantium, History of Armenia, 1968 (Փավստոս Բուզանդ, Պատմություն Հայոց, 1968).djvu/331

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված է

նոցներ ուներ այն ժամանակ, երբ Փառանձեմը տասնհինգ հազար մարդով գնար, այնտեղ ապաստանեց։

134. (Եր. 216). Բնագրում գրված է՝ «առ թագաւորն Յունաց դիպեցաւ». պետք է լիներ «առ թագաւորին»: Պապը Հունար թագավորի մոտ էր, որովհետև, ինչպես Փավստոսը պատմում է (Դ, ժե), Պապը հենց որ պատանեկության հասակը մտավ, պատանդ ուղարկվեց Հունար կայսեր դուռը:

135. (Եր. 218). Բնագրում՝ «զաւրավարն», որ Նորայրն ուղղել է «զաւրավարքն», որին և մենք հետևեցինք: Սակայն թվում է, ոչ բնագրի «զաւրավարն» է ճիշտ և ոչ Նորայրի ուղղած «զաւրավարքն»։ Բերդից ավարը իջեցնելը զորավարների գործը չէր: Հավանորեն բնագրում եղել է «զաւրականն»— զորքերը, որ դասական հեղինակների մոտ հաճախ գործ է ածվում հավաքական նշանակությամբ: — Մի քանի տող հետո բնագրում սխալմամբ գրված է «յԱրտարագէրոն բերդին», որ ուղղելի է «յԱրտագերսն բերդին»։

136. (Եր. 218). Զվիթը հետևում է քրիստոսի պատվերին՝ «Հովիւ քաջ գանձն իւր դնէ ի վերայ ոչխարաց» (Հովհ. ժ, 11 — 13)։

137. (Եր. 219), Այս անվան սովորական ձևն է «Տոսպ», որ պատահում է արդեն ուրարտյան սեպագիր արձանագրությունների մեջ։ «Տոսպ» է գրում և ինքը՝ Փավստոսը, Դ, ժթ գլխում։

138. (եր. 219). «Ոստիկան» պահլավերեն բառ է Ostikdfl , որ նշանակում է հավատարիմ, վստահելի։ Հայերենի մեջ (գրաբարում) ոստիկան էին կոչվում թագավորին հավատարիմ և վստահելի մարդիկ, որոնց թագավորը նշանակում էր վերակացու, կուսակալ որևէ գավառի կամ աշխարհի վրա։ Ի միջի այլոց, ոստիկան էին կոչվում արաբների կողմից Հայաստանի վրա նշանակված կուսակալները, որոնք առաջ կոչվում էին պարսկերեն «մարզպան» բառով, երթ նշանակվում էին Պարսից թագավորներից։

139. (եր. 220). Բնագիրն այստեղ մութ և դժվարհասկանալի է (գուցե պակաս բառեր կան), «և հրամայեաց ի հրապարակին իմն առնել հրապոյրս մեքենայից որով հրամայեաց զկինն արկանել, և արձակել տիկնոջն Փառանձեմայ ի խառնակութիւն պոռնկութեանն անասնական պղծութեանն»։ Մենք թարգմանեցինք մոտավորապես։ [Պակասող բառեր չկան, և միտքն էլ հասկանալի է։ — Խմբ.]։

140. (Եր. 223). Ինչպես Փավստոսը պատմել էր (Գ, իա) Սյունյաց Անդովկ նահապետը մեկն էր այն երեք պատգամավորներից, որոնք Հունաց կայսեր մոտ գնացին խնդրելով պաշտպանել Հայաստանը պարսիկներից Ներսեհ թագավորի ժամանակ։ Այս պատգամավորության հետևանքը եղավ պատերազմը հույների և պարսիկների միջև, որտեղ չարաչար պարտություն կրեց Ներսեհը։ Ահա Անդովկի այս պատգամավորության վրեժն է, որ Շապուհը ավելի քան երեսուն տարի հետո լուծում է՝ նրա սերունդը կոտորելով։ Ներսեհի և Վաղեսի մասին տե՛ս ծանոթ. 53։

141. (Եր. 223). Մազդեզական կրոնը նույն զրադաշտական կրոնն