Էջ:Ghazaros Aghayan, Collected works, vol. 4 (Ղազարոս Աղայան, Երկերի ժողովածու, հատոր 4-րդ).djvu/14

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված է

կարող է լինել։ Արդարև, մի անքննելի արարած է մարդը և մտքի կարողության սահմանից բարձր, բայց անչափ անքննելի է, որչայի մի միջատը և մի հատիկ ավազը բնության մեջ պատճառ ո վ իմացավ և դոցա բուն սկիզբն և վախճանը… է Բայց որ այս վերջինների նշանակությանը ավելի հեշտությամբ է լուծում, քան թե յուր, դրա պատճառը ոչ այլ ինչ է, Բայց միայն յուր կուրորեն ինքնասիրությունը, որ թույլ չէ տալիս յուր նշանակությունը նույն չափով վճռած տեսնելդ Այս հանգամանքը դաստիարակության մեջ մեծամեծ խռովություններ է հարուցանում և դաստիարակներին երկու մպսի բաժանում, մեկ մասը քարշում է այս կողմ, մյուսը' այն, մեկը' առաջ, մյուսը' հետ. բայց իսկապես երկոցունց ընթացքն ևս չէ ուղիղ և չէ հարմարցուցած բնականին։

Մարդր, ըստ ներքնույն, զանազանվում է անասունից յուր անմահ հոգվովը և բան ականությամ բը։ Բանականության սկզբնապատճառը նորա միտքն է, որ է հավաքումն տպավորությանց հարտաքուստ ի ձեռն ներքին և արտաքին զգայարանաց, իսկ հոգին մարմնո կենդանությունն է և նորա սկիզբն ու վախճանը, որ ծագում է աստծուց և դառնում դարձյալ դեպի նա։ Ասել է, թե մարդր ունի մարմին, հոգի և միտք և դոքա Լրեքր ի միասին են կազմում մ արդուս ամբողջ գոյությունր։ Մարմին առանց կենդանության և մտաց չեզոքական առարկա է։ Կենդանություն, առանց մարմնո և մտաց, երևակայելի էակ է։ Միտք, առանց կենդանության և մարմնո, չէ ինչ։ Մարմին և կենդանություն, առանց մտաց, անբան կենդանի է։ Կենդանություն և միտք առանց մարմնո, անիմանալի զորություն է։ Միտք և մարմին առանց կենդանության, չէ ինչ։ Մարմին կենդանությամբ և մտոք հանդերձ—է մարդ բանական, հանճարո և առաքինության ընդունակ

Դրանք երեքն ի միասին մի ամբողջություն են կազմում, բայց յուրաքանչյուրի հատկությունը երևում է, և յու¬ րաքանչյուրը յուր հատկութ յանր հարմար պահանջմունքներ ունի։ Դոցա յուրաքանչյուրի հատկությունը ճանաչելու հա ար մենք կասենք, որ—

Այն հատկությունները, որոնց մասին կարելի է ասել,—