Է« 563. (Վերջապես երկար նամակդ ստացա —Աղայանի նախորդ Հի թանի նամակներում էլ հիշատակվող Թումանյանի այս երկար նամակը հայտնի չէ, թե ուր է մնացել Դրա բովանդակությունը մասամբ իմացվեք է Աղայանի այս նամակից։
— «Պերնի հորելյան...» — խոսքը անվանի վիպագիՐ Պերճ Պռոշյանի գրական ու մանկավարժական գործունեության 40֊ամյակի մասին է, նշվում է Թիֆլիսում' 1899 թվականի մայիսի սկզբին։
երիցյան— խոսքը վերաբերեմ է հնագետ պատմաբան Աղեքսան, Երիցյանին։
Էջ 565. էևոն Մանվելյանց (1864—1919) — բանաստեղծ, արձակագիր դրամատուրգ և գրականագետ, Աղայանն ու Մանվելյանը բարեկամացել էի էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում համատեղ աշխատելիս (1893—4 թթ Աղայանի ստացած նամակը Մանվելյանը գրել է Բաքվից, ուր վերջինս աշխատում էր իբրև Մարդա իրական ընկերության գրադարանի վարիչ։
— «Ես ինքս կգրեմ «Տարազ- ում»—բացի վերը հիշված բարբառագք տական Հոդվածից (Տէր, Տար և Դէր բառերը Ղարաբաղի բարբառում» Աղայանը 1899—1900 թվականներին ուրիշ ոչ մի այլ բանով չի աշխատակց «Տարազ»֊ ին։
Էջ 566 — «Բելլամին ցենգուրը բաց թողեց...» — այս նամակից է պարվում, որ էդ. Բելլամիի «Հարյուր տարի հետո» ՛վեպի թարգմանությունը ավարտված է եղել 1899 թ. հունիսից առաջ և այն ուղարկված է եղել Թիֆլիս տպագրության թույլտվություն ստանալու համար:
Թե ինչ է պատասխանել Թումանյանը, հայտնի չէ, որովհետև նրա պատասխան֊նամակը չկա։ Իսկ Բելլամիի վեպի սկիզբը տպագրվել է «Լոմա»֊ի մի հավելվածում, բայց շարունակությունը, ինչպես և առանձին գրք։ Հրատարակությունն, արգելվել է։
Էջ 567. «հորեն սրբազանի նետ...»,— խոսքը Խորեն եպիոկ. Ստեփան! մասին է, որն այն ժամանակ նոր֊նախիջևանի ս. հաշվանքի վանահայրն է։
38. ԱՎԵՏԻՔ ԱՐԱՍԽԱՆՅԱՆԻՆ
(667-568)
Ինքնագիրը չի պահպանվել, առաջին անգամ տպագրվել է «Մուրճ» ամսագրի 1899 թ. հունիսյան համարի «Զանազան լուրեր» բաժնում, խմբագը հետևյալ տեղեկանքով. «Պր. Աղայանը ձմեռը թոքերի բորբոքում էր ստացա և արյուն էր թքում եղել, բայց Հին Խրիմում այնքան կազդուրվել է, որ իրե բոլորովին առողջ է զգում։ Այնուամենայնիվ' գրավոր պարապմունք նորա արգելված է մինչև տարվա վերջը» («Մուրճ», 1899 թM 6, էջ
