Հնչեց գնացքի վերջին շվշվոցը: Նրանք տան վագոնի մեջ: Գիշեր եր։ Առավոտյան լույսը չբացված, նրանք հասան քաղաքը։ Դեռ քնած եր գեղեցիկ, աղմկալի քաղաքը։ Փողոցներում յերևում եյին միայն բանվորներ, վորոնք շտապում եյին զանազան ֆաբրիկաներում աշխատելու։
— «Նոյան Աղավնու» պանդոկը, հրամայեց պ. Սալմանը կառապանին։
Կաժքը սլանում եր ուղիղ և հարթ փողոցների միջով. յերկու
կողմից բարձրանում եյին հոյակապ շինություններ զանազան գույներով։
Վարդանը կարծում եր, թե պալատների միջով ե անցկենում։
Պ. Սալմանը ցույց եր տալի նրան նշանավոր սաները.— «ահա այդ
համալսարանն ե» — «ահա այդ գիտությունների ակադեմիան ե» —
«դա հին թագավորական պալատն ե, վոր այժմ ծառայում ե վորպես
մուզեում» — «դա քաղաք է նշանավոր թատրոններից մեկն ե»
— «դա մի հիվանդանոց ե» — «դրանք այն հերոսների արձաններն
ենք վոր նշանավոր յեղան վերջին հեղափոխության ժամանակ» —
«դա մի լրագրի խմբագրատուն ե, ուր որեկան 150.000 որինակ ե
տպվում» — «դա»...
— «Զինվորանոց չկա՞», նրա խոսքերը կտրեց Վարդանը։
— «Չկա, այստեղ ամեն քաղաքացի զինվոր ե»։
— «Գեղեցիկ քաղաք... Հրաշալի քաղաք»... բացականչեց Վարդանը
խորին հափշտակության մեջ:
Կառքը կանգնեց «Նոյան Աղավնու» հյուրանոցի առջև։ Պ. Սալմանը
Վարդանի հետ մտան մի առանձին փոքրիկ սենյակ, վոր կից
եր հասարակաց դահլիճին։ Այստեղ Թոմաս եֆենդին Մելիք-Մանսուրի
հետ սաստիկ վիճում եյին։
— «Դա կատարյալ եշի մարտիրոսություն կլինի», ասում եր
Թոմաս եֆենդին։
— «Իմ կարծիքով, դա ամենաուղիղ ճանապարհն ե, վոր կհասցընե
ցանկացած նպատակին», պատասխանեց Մելիք—Մանսուրը տաքացած
կերպով։
— «Այդ ճանապարհը մեզ շատ հեռու կտանե և ցանկացած
նպատակին կհասնենք գուցե եշի զատկին», ասում եր Թոմաս եֆենդին
ծիծաղելով։
— «Ահա Սալմանը, լսենք նրա կարծիքը», ասացին նրանք, դադարեցնելով
վիճաբանությունը։
Մեծ յեղավ նրանց զարմանքը, յերբ տեսան Վարդանին, վորը,
կարծես, գետնից դուրս յեկավ։
— «Դու վորտեղից լույս ընկար», հարցրեր Թոմաս եֆենդին
իր հատուկ հեգնական ժպիտով։