Էջ:Shirvanzade, Collection works, vol. 5.djvu/267

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

Ես գիտեմ դեպքեր, երբ մարդիկ մանուկների փողոցային հալածանքից գրգռված՝ սպանություններ են գործել կամ խելագարվել։

Այնքան իսկապես չար են և անգութ այդ փոքրիկ արարածները, որոնց մենք սովոր ենք անմեղ համարել։

Մենք Մարտիրոսին չէինք հալածում, ոչ այն պատճառով, որ մենք իբր թե ուրիշ մանուկներից բարի էինք կամ խելոք։ Ոչ, մեր մեջ կային սրիկաներ, որ քարերով ձիավորների էին ստիպում փախչել, քիթ ու պռունկը ջարդոտելուց հետո։ Բանն այն է, որ մեզ համար Մարտիրոսի դրությունը միանգամայն հասկանալի էր, անօրինակ։ Մենք չգիտեինք՝ պետք է ծաղրե՞լ նրան, որ այնպիսի «անպատկառ» կին ունի, ինչպես ասում էին մեր մայրերը, թե պետք է համարել նրան մի վերին աստիճանի հեզահամբույր և խեղճ քրիստոնյա։ Չգիտեինք նույնիսկ՝ հարկավոր է Մարջանին ատե՞լ, թե՞ սիրել: Ճշմարիտ է մեր մայրերը նրան անվանում էին «անպատկառ», «աննամուս», մինչև անգամ «անառակ» և այլն, և այլն, բայց զգում էինք, որ նրանք իրոք նախանձում էին նրան, որ ինքն իր ուժով իր համար ազատություն է ձեռք բերել։ Ես ինքս շատ անգամ եմ լսել մեր հարևան կանանցից իրարու մեջ խոսելիս.

— Ապրի Մարջանը, ինչպես որ ապրում է։ Նա կյանք է վայելում, աշխարհի բերանը պատռում։ Մենք ի՞նչ ենք: Տան հավեր, կատուներ ու շներ, որ մի փոր հացի համար օրը մինչև երեկո կնծկնծում ենք։

Ես տեսնում էի Մարջանին գրեթե ամեն օր մեր ուսումնարանի պատշգամբից։ Տեսնում էի նրան մերթ հավերին կուտ տալիս, մերթ բակն ավլելիս, մերթ տնակի կտուրը ձյունից մաքրելիս, նա ծառա կամ աղախին չուներ, ուստի տան բոլոր աշխատանքները կատարում էր ինքը, ինչպես իր շրջանի բոլոր կանայք։

Ցերեկվա այդ սովորական կինը մութն ընկնելուց հետո դառնում էր քաղաքի ահն ու սարսափը։

Տեսել եմ նրան երեկոները մի քանի անգամ։ Բավական բարձրահասակ էր նա, ուռած կրծքով, թղթի պես ճերմակ կոկորդով, սաթի պես սև, խոշոր աչքերով, որոնց մի քիչ