Էջ:Vahan Terian, Collection works, vol. 1.djvu/15

Հայրենիքում իմ արնաներկ
Գիշերն^[1] իջավ անլույս ու լուռ.
Այնտեղ, ուր կար այնքան սիրերգ
Եվ վարդի բույր, և սրտի հուր:
Ամեն մի միտք հիմա մի վերք,
Ամեն հայացք հատու մի սուր.
Արնոտ դիերն են համր ու մերկ
Նայում երկինք անզոր ու զուր:

Տերյանը հայրենիքն ու նրա Ժողովրդին սիրել է որդիական սիրով։ Ոչ թե փքուն ճառ, «արյուն ոթելու» գոռում֊գոչյուններ, այլ կսկիծով ասված սրտաբուխ խոսք՝ վեհ ու պարզ, երդումի պես հաստատ, որդիական զգացմունքի պես մեղմ ու քնքուշ։ «Թթված ազգամոլի ճչուն սերը» խորթ է եղել Տերյանի հոգուն, նա զզվանքով է արտահայտվել հայկական հարցի անկոչ կարգադիրների «հրաբորբոք հայրենասիրության» մասին.

Չեմ հավատում ճիչերին ձեր ցնծագին
Եվ խանդավառ աղմուկներին այդ շփոթ.
Գաղտնի մի թույն կեղեքում է իմ հոգին
Եվ ձեր խինդը սարսեցնում է, որպես բոթ:

Ո՞վ է կանգնել պաշտպան երկրին իմ ավեր,
Ո՞վ է թարգման մեր դարավոր տանջանքին...

Տերյանը երգել է մեր ժողովրդի և′ անցյալ փառքն ու մեծագործությունը, և′ Ժամանակակից ծանր ու օրհասական վիճակը, և′ ապագայի նկատմամբ ունեցած հույսն ու հավատը: Սակայն անցյալը երգելիս չի տարվել պատրանքներով ու «պատմական բարձեր» չի առաջարկել, ոչ էլ «պատմական ռևանշի» կոչել։ Ներկան էլ երգելիս չի հնչեցրել և՛ մեզ, և՛ մյուս ժողովուրդներին վիրավորող «արյան ձայներ»։

Դեռ 1905-ին նա ասել է. «Շատ եմ սիրում իմ բարձրագահ հայրենիքը և նրա խոնարհ ժողովրդին, որ աշխատում է ու երազում, տքնում է ու երգում...»։ Այդ աշխատող ու տքնող, երազող ու երգող, ստեղծագործող ժողովրդի «պայծառ հավատն ու հույսը» փրկելու մտահոգությամբ էր տոգորված Տերյանը։ Նա գիտեր, որ չեն մեռնում լավի համար ապրող ու ստեղծագործող ժողովուրդները, որ իր Նաիրին փյունիկի պես կրակից հառնելու է՝ նոր գեղեցկությամբ ու նոր փառքով.

Ամրակուռ է մեր հոգին — դարերի զավակ՝
Շատ է տեսել մեր սիրտը ավեր ու կրակ:

Շատ է տեսել երկիրն իմ ցավ ու արհավիրք.—
Լաց է այնտեղ ամեն երգ և ողբ ամեն գիրք:

1. Առաջին հրատարակություններում՝ «Մայիսն իջավ անլույս ու լուռ»։