Jump to content

Էջ:Zabel Yesayan, Traveling of Murad.djvu/64

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

էինք, որ կը զգայի՝ բան մը եթէ պատահէր, չպիտի կրնայինք դիմադրել։ Մուրադեանը, Փանոսեանը և Վարդանը գրկեցինք թիւրք հովիւներուն մօտ դրամով ոչխար գնելու համար, դժկամակութեամբ երկու զառ ծախեր էին։ Երկու ժամուայ մէջ զոյգ մը գառը կերանք, երբէք աւելի համով բան չէինք կերած, ամէնէն ուժասպառը ես էի, և տղաքը լալ կտորները ինձ կուտային։

Կերանք, յագեցանք, բայց ջուրի պակասէ կը նեղուէինք, որովհետև նոյնիսկ լուացուելու ջուր դժուարաւ կը գտնէինք։

Երկու օր մնացինք այդտեղ, երրորդ օրը ճամբայ ելանք, կէրթայինք, մենք ալ չէինք գիտեր՝ ուր, միայն գիտէինք, որ դէպի արևելք կէրթայինք։ Երբ Չանախչի լերան վերև ամենաբարձր գագաթը հասանք, մնացինք գիշերը, սպասեցինք, որ լուսնայ դիտելու համար, որովհետև յոյս ունէի՝ թէ պիտի ճանչնայի ճամբան, եթէ Հապէշի լեռներուն դիմացը ըլլայինք։ Լոյսը բացուելէն իսկ առաջ շտապով առի հեռադիտակը և կըսպասէի, որ մութը փարատի․ երբ այգուն լոյսը բացուեցաւ, տեսայ, որ սխալ չէինք եկած․ երևաց Կարինի ճամբուն վրայ Քէօչէիւրտ գիւղը, աւերակ դարձած էր և ուրկէ թապուր մը զինուոր կելլէր։ Մէկ ալ տեսանք, որ հոճա մը ձին հեծած՝ մենակ կուգար արևելքէն դէպի արևմուտք. մեր աջ կողքէն պիտի անցնէր։ Մեր ընկերներէն մէկը, Գարաօղլանը, ճիշտ թիւրքի կը նմանէր․ ղրկեցինք զինքը, որ դիմավորէ հոճան։ Գարաօղլանը գնաց, ձիուն սանձը բռնեց և իբր իսլամ հաց ուզեց․ այդ միջոցին Արութջանը հասաւ և գաւազանով զարնելով գլխուն, ձիէն գլտորցուց։ Փոշիին մէջ ինկած հոջան գթութիւն կը հայցէր, բայց մեր սրտերը կարծրացած էին. տղաքը զայն ձորին մէջ տարին, սպաննէցին։ Մենք ալ գացինք հիւսիսային կողմը դէպի անտառը, որ խիտ և ծառերով կազմուած էր։ Երեք օր մնացինք անտառին մէջ․ հաց չունէինք։ Նշան Փանոսեանը և Արմենակը ղրկեցինք Ձ․․․ յոյն գիւղը, ղրկեցինք նաև ուրիշ չորս հոգիներ ցածր երևցող ջրաղացքը դրամով ալիւր կամ հաց առնելու համար։ Ասոնք կերթան ջրաղացքը, կը տեսնեն, որ յոյներ են, իրենք թիւրքախօս յոյն կը ձևանան և լաւ ընդունելութիւն կը գտնեն։ Նոյն միջոցին վեց թիւրք կը մտնեն ներս, թիւրքական ձևով կը բարևեն և կը հարցնեն, թէ ի՞նչ ազգէ են։ Մերիները կը պատասխանեն, թէ թիւրք են․ այն ատեն յոյները կը շուարին, բայց կը ծածկեն քիչ առաջուան խօսակցութիւնը։ Թիւրքերը մեր տղոց կուտան հաց, երկու կոտ ալիւր և կը խօսին ընտանեբար, կը պատմեմ Սամսոնի և Տրապիզոնի ռմբակոծումը, կը գանգատին գերմանացիներէն և կառավարութենէն և կափսոսան շարունակ․