Նամուս/Առաջին/X

Ալեքսանդր Շիրվանզադե

Դա էլ մի կարճահասակ երիտասարդ էր նույն ձևով հագնված

և ծոծրակը մաքուր սափրած պարսկական եղանակով։

— Դե՛, ես մեռնեմ լոթիանա, մի նաղլ արա տեսնենք, — դիմեց նրան մի երրորդը, որի գդակը այնքան ծուռ էր դրած, որ տեսնողը կկարծեր, թե հրես պիտի գլորվի գետին։

Կարճահասակ երիտասարդը հազալով, բեղերը ոլորելով, սկսեց հանդիսավոր կերպով․

— Ադա, ես էի, Սեյրանը, Սմբատը, Թափտուղանց Ջահանգիրը, Շամչյանց Աթանեսը, Ճատտի-Կտուրանց Ենգիբարը, Ինքյաթանց Թաթին, Թութանանց Փափանը, Բեդալյանց Մարտիրոսը, Սատանաբռնողանց Պետրին։ Դարա մահլումը «ալթի ղոզ» էինք խաղում։ Քցողը Սմբատն էր։ Ճատտի-Կտորանց Ենգիբարը մի մանեթ դրավ տափին, լողա-լողա ասեց Սմբատին, որ մին բաշ նրա մանեթին գցի։ Ադա՛ Սմբատի բախտը բերավ, ղոչաղը էնպես գցեց, որ հաբի միջին դյուրյուստ չորս գցեց, ձեր արևը, ո՛չ էվալ ոչ պակաս։ Ենգիբարի բերանը բաց մնաց, ախար մանեթ կասան հա, քիչ փող չիմանաք, մին դանա ջղջղալի Նիկոլայ ա։ Հը՛մ․ ի՞նչ անի, ինչ չանի, ճարը կտրված, մանեթը ետ վերցրեց։

— Փա՛հ, նամարդ քյոփօղլի, — արտասանեց բեղերը սրած երիտասարդը։ — Հե՜տո, հե՞տո։

— Հետո, էլ ինչ հետո։ Սմբատը ասում է․ «ադա, ի՞նչ ես անում»։ Ենգիբարը ասում է հանաք էի անում, գիժ եմ, որ էսքան փողով մի բաշ խաղ անեմ։ Սմբատը թե` «դես տուր մանեթը ասում եմ, չես տալ, գլուխդ ձվի պես փշիր-փշիր կանամ»։ Ճատտի-Կտուրանց Ենգիբարը թե` «ձայնդ կտրի, քո աթանցդ, անանցդ»։ Դե, ի՞նչ ասեմ, ճանաչում եք էլի Ենգիբարին, ռեխը որ բացեց, էլ աստված ազատի։ Ը՛հհ, տղերք, Սմբատի հուրսերը հավաքվեցին, ուշունցը ուշունցի հետևից։ Ենգիբարը դա որ լսեց թե չէ, կատաղեց, կապուտ կապուտեց։ Զալըմը ռեխը բացեց, մի խոսք դուրս բերավ, որ Սմբատի աչքերը արյունկոխեցին։ Ասում է․ «գնա հայասըզ աննամուս քրոջդ կապը հավաքի, որ գիշերները Սեյրանի հետ․․․ սիլիկ բիլիկ չանի»․․․

— Փահ, ադա, չկարացաք հենց տեղն ու տեղը նրա փորոտիքը

թափե՞լ, — ընդհատեց պատմաբանի խոսքը գդակը ծուռ դրած երիտասարդը,

ուսերը վեր քաշած, ծնոտը ծռելով, աչքերը չռելով, և

ձեռները զարմացած առաջ տարածելով։

— Մի կանգնի դե էլի, ախար մի տես ինչ իլավ, հետո էէ, — շարունակեց պատմաբանը։ — Դե, Քյոխանց Սմբատին աթանց խոսք ասիլ կլինի՞։ Բիրդան նրա աչքերը կարմրեցին, արյունով լցվեցին։ Հենց նոր դանակը ուզում էր ջիբից հանել, մին էլ տեսնենք, մինչև դուրս բերիլը, Սեյրանը մին թյափիկ Ենգիբարի փորին։ «Ա՛յ ես քո աթանցը, անանցը, ա՛թանց անեմ, անանց անեմ»։ Ենգիբարը թախկ, ձկնի պես, թիր լափաշվեց տափին։ Ամա էլի շուտ վեր կացավ, հետևից վազ տվավ Սատանաբռնողանց Պետրին։ Մին մնութ չքաշեց, մին էլ տեսնենք երկուսն էլ փետները սրած, վյալգյահ արած, եկան փետ-փետի կռիվ անելու։ Սմբատն ու Սեյրանը, առանց բանը երկարացնելու, մին բաշ տուն։ Նա էր, որ եկան ղըրմզի-հոլ-հոլ դյագանադների կոթին թքերին ու աջըզ նամարդների ռեխը հետ տվին, փախցրին մինչև խոնջանները կտրվելը։ Ամա քյոփօղլի Սատանաբռնողանց Պետրին Սեյրանի մոր ուսին մի փետ կոփեց, խեղճ կինը տունդուռուգի վրա նստեց։

— Փա՛հ ես նրանց հերն անիծեմ, — գոչեց բեղերը մկան պոչի պես սրած երիտասարդը, — ադա նրանք մեր մահլի ջահիլների հետ փետ-փետի կռիվ անե՞ն։ Տղերք, նամուսը մերն է, էլ ֆիքր անելու տեղը չի։ Դուք մեռնեք, լոթիանա, էգուց մի մահլադավասի սարքենք, որ սաղ քաղաքը զարմանա։

— Հարկավոր չէ, ես առանց դրան էլ փոշմանել եմ, — ասաց Սեյրանը, յուր հայացքը գետնից չհեռացնելով։

— Ես էլ եմ փոշմանել, — ավելացրեց Սմբատը։

— Ձեր բանը չի, դուք իսկի միք խոսիլ, տեղներդ դինջ նստեցեք սուս ու փուս։ Մենք բանը գլուխ կբերենք առանց ձեզ էլ, — մեջ մտավ կարճահասակ երիտասարդը, դիմելով Սմբատին և Սեյրանին։

— Բաս որ էդպես է, ես գնամ քյոռամալս եղեմ, — ավելացրեց գդակը ծուռ դրած երիտասարդը։ — Ե՞րբ եք կռիվը սկսելու։

— Հենց էգուց կեսօրից հետո, — միաբերան գոչեցին կարճահասակ և

բեղերը մկան պոչի պես սրած երիտասարդները։