ՏՏՀ/Լինօլեում

ԼԻՆՕԼԵՈՒՄ, հատակը պատելու նյութ։ Հիգիենիկ է, դիմացկուն, հեշտ լվացվող, գեղեցիկ։ Ըստ հիմնական (կապակցող) հումքի, տարբերում են պոլիվինիքլորիդային (առավել տարածված է բնակելի շինություններում հատակը պատելու համար), ալկիդային (գլիֆտալային, վալտոնային), կոլօքսիլինային (նիտրո– լինօլեում), ռետինային (ռելին) Լ. ևն։ Լ. լինում է առանց հիմնաշերտի (միա- կամ բազմաշերտ) և ամրացնող (գործվածքե, պերգամինե) կամ ջերմաձայնամեկուսիչ հիմնաշերտով։ Թողարկում են միագույն և բազմագույն (այդ թվում նախշավոր) Լ.՝ սովորաբար 0,5-ից մինչև 2 մ լայնության և 1,6-ից մինչև 5 մմ հաստության։ Գլանափաթթոցը սովորաբար բաղկացած է երկու և ավելի կտորներից՝ յուրաքանչյուրն առնվազն 3 մ երկարության։

Պոլիվինիլքլորիդային Լ. պատրաստում են պոլիմերային նյութից՝ պոլիվինիլքլորիդից, սովորաբար գործվածքե հիմքով։ Թողարկվում է միագույն և բազմագույն, 12 մ-ից ոչ պակաս ընդհանուր երկարության գլանափաթթոցներով։

Ալկիդային Լ. պատրաստում են ձեթի (բամբակի, վուշի, արևածաղկի ևն) հիման վրա և միայն գործվածքե հիմնաշերտով։ Լ-ի այս տեսակը մաշակայուն է, ունի ջերմաձայնամեկուսիչ լավ հատկություններ։ Լ-ի մյուս տեսակները բնակելի շինություններում գրեթե չեն օգտագործվում։

Ցածր ջերմաստիճաններում Լ. դառնում է փխրուն, ուստի փռելուց առաջ այն հարկավոր է 2-3 օր պահել տաք սենյակում։

Լ. կպցնելու մածիկները տարբեր են կախված Լ-ի տեսակից և հատակի մակերևույթից (մածիկի բաղադրությունը տրվում է զանգվածային մասերով)։

Շրեշը օգտագործում են փայտե, ստվարաթղթե կամ մածկած մակերևույթին գործվածքե հիմքով ցանկացած Լ. կպցնելիս։ Շրեշ պատրաստելու համար անհրաժեշտ է կարտոֆիլի կամ այլ տեսակի ալյուր (85) և բևեկնայուղ (15)։ Ալյուրը հարկավոր է բացել քիչ ջրով, ստացված ջրիկ խմորը բարակ շիթով լցնել եռացող ջրի մեջ (ջրի և ալրի զանգվածների հարաբերությունը՝ 3:1), խնամքով խառնել, մինչև ստացվի թթվասերի թանձրության զանգված, այնուհետև խառնելով ավելացնել բևեկնայուղը։ Կա շրեշի պատրաստման մեկ այլ եղանակ։ Ալյուրը բացել ջրով (1:3 հարաբերությամբ), տաքացնել մինչև 70 °C, խառնել 30 րոպեից մինչև 1 ժամ, որից հետո ավելացնել կծու նատրոնի 20 տոկոսանոց լուծույթ (զանգվածի 3 %-ի չափով) և շարունակել խառնել մինչև համասեռ թափանցիկ զանգված ստանալը։

Կազեինաէմուլսսսյին մածիկը կիրառում են գործվածքե հիմքով Լ. կպցնելու համար։ Սոսնձամածիկը կարելի է պատրաստել սովորական կազեինային սոսնձից (18), օլիֆից (18), կրաքարի փոշուց (32), ջրից (32)։ Կազեինային սոսնձին հարկավոր է մի քիչ ջուր ավելացնել և խառնել մինչև համասեռ զանգված ստանալը, այնուհետև ավելացնել մնացած ջուրը, թողնել, որ զանգվածն ուռչի (մոտավորապես 30 րոպե), ապա խառնելով ավելացնել օլիֆ և կրաքարի փոշի։ Սոսնձամածիկը գործածության համար պիտանի է 4-5 ժամ։

Կազեինացեմենտային սոսնձամածիկն օգտագործում են ալկիդային և պոլիվինիլքլորիդային Լ. կպցնելիս։ Սոսնձամածիկը պատրաստում են սովորական կազեինային սոսնձից (14), «400»-ից ոչ պակաս մակնիշի պորտլանդցեմենտից (43) և ջրից (43)։ Սոսնձին մի քիչ գոլ ջուր են ավելացնում, թողնում, որ ուռչի, ապա խառնում են։ Պորտլանդցեմենտը բացում են ջրով, ստացված թթվասերանման զանգվածը լցնում սոսնձի մեջ, խնամքով խառնում, ապա խառնելով ջուր ավելացնում՝ մինչև ստացվի անհրաժեշտ թանձրության զանգված։ Սոսնձամածիկը գործածության համար պիտանի է 3-4 ժամ։

Բիտումային սառը սոսնձամածիկը կիրառում են տարբեր մակերևույթներին գործվածքե հիմքով ցանկացած Լ., ինչպես նաև ռետինե սալիկներ կպցնելու համար։ Մածիկը պատրաստում են ԲՆ-50/50 մակնիշի բիտումից (75,5), բևեկնախեժից (3), ավտոմեքենայի բենզինից (21,5)։ Բիտումը հարկավոր է հալեցնել 160-180 °C ջերմաստիճանում ավելացնելով բևեկնախեժ, և խառնել 10-15 րոպե։ Երբ բիտումը հովանա մինչև 80 °C, հարկավոր է լցնել բենզինը և կրկին խառնել։ 55 °C ջերմաստիճանի մածիկը լցնում են հերմետիկորեն փակվող ամանի մեջ։ Սոսնձամածիկը ջրադիմացկուն է և գործածության համար պիտանի է երկար ժամանակ։

Ցեմենտա-յուղա-կավճային սոսնձամածիկը կիրառում են փայտե կամ բետոնե մակերևույթներին գործվածքե հիմքով Լ. կպցնելու համար։ Պատրաստում են օլիֆից (36), մանրացրած և մաղած կավճից (47), «300-400» մակնիշի պորտլանդցեմենտից (17)։ Կավիճը խառնում են ցեմենտի հետ, ավելացնում օլիֆ, խնամքով խառնում և տրորելով քամում մաքուր մաղով։

Լինօլեումային աշխատանքների գործիքներն են լավ սրած դանակը, քանոնը, 150-200 մմ լայնության ատամնավոր մածկաթիակը (ատամի բարձրությունը՝ 1,5 մմ, գագաթների հեռավորությունը՝ 3 մմ) ծորացող սոսնձամածիկների համար, և մետաղե կամ փայտե սովորական մածկաթիակը թանձր սոսնձամածիկների համար։

Հիմնամակերևույթի նախապատրաստումը։ Լ-ով կարելի է պատել ցեմենտաավազային շաղախից, ցեմենտաթեփային զանգվածից, քսիլոլիթից, փայտատաշեղային սալիկներից, տախտակից պատրաստված հատակը։ Հատակի մակերևույթը պետք է լինի հարթ, մաքուր, չոր և առանց ճաքերի։ Քանի որ Լ. ճկուն է և փռելուց հետո ընդունում է մակերևույթի ձևը, ապա հատակի բոլոր թերությունները կերևան Լ-ի վրա։ Փայտյա սալիկների կցատեղերը և տախտակների ճեղքերն անհրաժեշտ է մածկել (տես Ներկարարական աշխատանքներ): Հատակի տախտակները չպետք է ճկվեն քայլելու ժամանակ, քանի որ այդ տեղերում Լ. շուտ է շարքից դուրս գալիս։ Հատակի մակերևույթն ստուգում են 2 մ-անոց քանոնով (ձողով), քանոնի և հատակի միջև տարածությունը պետք է լինի 3 մմ-ից ոչ ավելի։ Փայտե խորդուբորդ հատակը կարելի է պատել նրբատախտակով, փայտատաշեղի և փայտաթելքի սալիկներով։ Բետոնե մակերևույթը կարելի է հարթել ցեմենտի շաղախով (տես Երեսպատում սալիկներով):

Լ-ի փռումը։ Լ. հատակին կպցնում կամ ամրացնում են մանր մեխերով։ Լ. փռելուց առաջ հարկավոր է հանել շրիշակները և հատակն ավլել փափուկ ավելով։ Լ-ի գլանափաթթոցը հարկավոր է բացել, կտորների բաժանել, փռել հատակին և թողնել առնվազն երեք օր, որպեսզի Լ. ընդունի հատակի ձևը։ Ալիքավորված Լ. պետք է փռած պահել այնքան ժամանակ, մինչև հարթվի։

Չոր փռումը: Փռած կտորների եզրերը կիպ սեղմելուց հետո հարկավոր է ամրացնել շրիշակները, ապա կտորների եզրերին 15-20 մմ հեռավորությամբ մանր (15-20 մմ երկարության) մեխեր խփել։ Անհավասար (կոտրտված) եզրերը հարկավոր է նախապես հավասարեցնել սուր դանակով կամ էլ կտրել վրա բերելուց հետո, ինչպես նկարագրված է ստորև։

Սոսնձամածիկով փռումը։ Հատակը հարկավոր է պատել սոսնձամածիկով, հարթեցնել, փռել Լ. (առաջին կտորը դռան կողմից) և լավ հարթեցնել նախ ձեռքով, ապա ավազով լի պարկով (տակը շոր փռել, որ Լ. չքերծվի)։ Լ. հարկավոր է հարթեցնել կենտրոնից դեպի եզրերը։ «Փուչիկներ» առաջանալու դեպքում հարթեցման գործողությունը պետք է կրկնել։ Եթե դա էլ չօգնի, Լ. պետք է ծակել բարակ բզով, օդը դուրս գալուց հետո այդ տեղը հարթեցնել և ծանրություն դնել։

Որպեսզի Լ. ամուր կպչի, խորհուրդ է տրվում հատակը և Լ-ի հակառակ երեսը պատել ջրիկ մածիկով, 1-2 օր թողնել, որ չորանա, ապա հատակին և Լ-ի հակառակ երեսին մածիկ քսել, փռել և հարթեցնել։ Եթե եզրերն անհարթ են, անհրաժեշտ է հավասարեցնել վրա բերելուց հետո, դրա համար կտորները պետք է փռել այնպես, որ եզրերը 10-20 մմ մեկը մյուսի վրա գան։ Կտորների եզրերից 15-20 սմ լայնության շերտեր թողնել չփակցված և եզրերը վրա բերել։ 2-3 օր հետո եզրերը հարկավոր է կտրել սուր դանակով այնպես, որ միաժամանակ կտրվեն Լ-ի երկու կտորների եզրերը։ Եթե հիմնամակերևույթը բետոնապատ է, ապա եզրերի տակ հարկավոր է դնել բարակ ստվարաթղթի շերտ։ Կտրած եզրերը պետք է շուռ տալ, մածիկ քսել, փռել, հարթեցնել, վրան ծանրություն դնել և թողնել 2-3 օր։

Խորհուրդ չի տրվում Լ. լվանալ հիմք, սոդա և հանքային յուղեր պարունակող լվացամիջոցներով։ Ցանկալի է Լ. լվանալ օճառաջրով, ապա մաքուր ջրով, որից հետո սրբել չոր շորով։ Լ. կարելի է փայլեցնել հատակափայլիչ որևէ մածիկով կամ էլ մոմի, պարաֆինի (1-ական մաս) և բևեկնայուղի (5 մաս) խառնուրդով։ 3 ամիսը մեկ կարելի է Լ. օլիֆապատել և փայլեցնել փափուկ շորով։ Նոր Լ. շուտ է կեղտոտվում, ուստի փռելուն պես պետք է հատակափայլիչ մածիկ քսել։